Suriyaning yangi hukumati va kurdlar o‘rtasidagi tarixiy kelishuv

Suriyada siyosiy vaziyat keskin o‘zgarishlar ostida davom etmoqda. 10 mart kuni mamlakatning yangi hukumati va Suriya demokratik kuchlari (SDF) o‘rtasida Suriya shimoli-sharqidagi kurd muxtoriyati fuqarolik va harbiy institutlarini Suriya hukumatiga birlashtirish bo‘yicha kelishuv imzolandi.

AFP agentligining xabar berishicha, kelishuv 2025 yil oxirigacha amalga oshirilishi rejalashtirilgan. Unda nafaqat chegara postlari va aeroportlar, balki neft va gaz konlari ustidan nazorat qilish masalalari ham belgilab qo‘yilgan.

Suriyada yangi hukumat va Asad rejimi qulashi

Ma’lumki, 2024 yil dekabrida Bashar Asad hokimiyatdan ag‘darilgan edi. Uning o‘rniga kelgan Ahmad al-Shar’a boshchiligidagi yangi hukumat mamlakatda barqarorlikni tiklash va qurolli guruhlarni tarqatib yuborishga harakat qilmoqda.

Bu jarayonda SDF bilan hamkorlik katta ahamiyatga ega, chunki ushbu harbiy kuchlar asosan kurdlardan tashkil topgan bo‘lib, uzoq vaqtdan buyon Suriya shimoli-sharqida mustaqil hokimiyat sifatida faoliyat yuritib kelayotgan edi.

Asad tarafdorlari bilan kurash davom etmoqda

SDF bilan kelishuv imzolangan paytda, Suriya g‘arbida, asosan alaviylar istiqomat qiladigan mintaqalarda, Asad tarafdorlari va yangi hukumat kuchlari o‘rtasidagi keskin to‘qnashuvlar davom etmoqda.

Huquq faollarining xabar berishicha, Latakiya va Tartus viloyatlarida olib borilayotgan harbiy harakatlar natijasida so‘nggi to‘rt kun ichida 1500 ga yaqin odam halok bo‘lgan. Ular orasida tinch aholi va Asad tarafdorlari ham bor.

Suriya prezidenti vazifasini bajaruvchi Ahmad al-Shar’a ushbu vaziyat yuzasidan izoh berib, Asad tarafdorlari terrorchilik harakatlari uyushtirganini ta’kidladi va tinch aholiga ziyon yetkazgan barcha aybdorlar jazolanishini va’da qildi.

Suriyada tinchlik tiklanadimi?

SDF bilan imzolangan shartnoma, bir tomondan, yangi hukumat uchun iqtisodiy va xavfsizlik nuqtayi nazaridan muhim qadam hisoblanadi, chunki bu orqali hukumat neft va gaz resurslarini nazorat qilishi mumkin.

Shu bilan birga, Suriya g‘arbidagi harbiy harakatlar mamlakatdagi barqarorlikni tiklash jarayonini yanada murakkablashtirishi mumkin.

Tahlilchilarga ko‘ra, agar yangi hukumat qo‘shinlari Suriyada to‘liq nazoratni ta’minlay olsa, mamlakatda siyosiy barqarorlikning tiklanishi uchun imkoniyat paydo bo‘lishi mumkin. Biroq, Asad tarafdorlari va boshqa qurolli guruhlarning faoliyati tufayli bu jarayon uzoqqa cho‘zilishi mumkin.

Shu bilan birga, xalqaro hamjamiyat ham Suriyadagi voqealarni diqqat bilan kuzatmoqda. SDF bilan imzolangan kelishuv mintaqaviy xavfsizlik nuqtayi nazaridan katta ahamiyatga ega bo‘lishi mumkin.

Bu kelishuv Suriyaning yangi hukumati uchun siyosiy muvaffaqiyat bo‘lishi mumkin, ammo mamlakatda haqiqiy tinchlik o‘rnatilishi uchun hali katta sinovlar bor.