Dunyo yangiliklari

Rossiya prezidenti Vladimir Putin gubernatorlarning maoshlari va mukofot pullarini oshirish to‘g‘risidagi farmonni imzoladi. Huquqiy axborotlar rasmiy portaliga joylashtirilgan hujjatga ko‘ra, endi ularning maoshi bosh vazir o‘rinbosarinikiga tenglashtiriladi. Faridaily nashrining baholashicha, hozirda bosh vazir o‘rinbosarlari oyiga 1,2-1,3 million rubl maosh oladi (urush boshlanganidan keyin Putin o‘z farmoni bilan amaldorlarga daromadlari to‘g‘risidagi deklaratsiyani e’lon qilmaslikka ruxsat bergan, shu bois ularning aniq maoshi ma’lum emas). Shu bilan birga, nashr manbalarining ma’lumotlariga ko‘ra, gubernatorlarning maoshlari «ancha» kam va 150-200 ming rublni tashkil etadi. «Shunday qilib, 2026 yildan boshlab oblast rahbarlarining maoshi kamida 5-6 barobarga oshadi. Yuqori martabali federal amaldorlardan birining taxminicha, o‘sish ancha sezilarli bo‘ladi — taxminan 10 baravar», — deyiladi xabarda. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, 2024 yilda Rossiyada o‘rtacha maosh 87,9 ming rublni tashkil etgan.

AQSH prezidenti Donald Tramp Britaniya hukumatining Chagos arxipelagini Mavrikiyga qaytarib berish to‘g‘risidagi qarorini tasdiqladi, deb xabar bermoqda The Telegraph. «Ayni vaqtda Mavrikiy hukumati bilan kelishuvni yakunlash va bitimni imzolash ustida ish olib boryapmiz. Tushunishim bo‘yicha, AQSH bilan ushbu masala muhokama qilinganidan keyingi hozirgi bosqichda u faqat biz va Mavrikiy hukumatiga taalluqli», — deydi Buyuk Britaniya hukumati rahbari Kir Starmer kanselyariyasidagi manba. Mavrikiy 1814 yildan boshlab Britaniya mustamlakasi bo‘lgan va 1968 yilda mustaqilikka erishgan. Chagos arxipelagi esa 1965 yilda Mavrikiydan ajratib olingan, u vaqtda mamlakat Britaniya mustamlakasi edi. Britaniya uni 3 million funtga sotib olgan va Hind okeanidagi o‘z yeri deb e’lon qilgan. Arxipelagdagi eng katta Diyego-Garsiya oroli AQSHga ijaraga berilgan va u yerda Britaniya—Amerika aviabazasi tashkil etilgan edi. 2024 yil 3 oktyabr kuni Buyuk Britaniya Chagosni Mavrikiyga topshirishi bo‘yicha kelishuvga erishilgan. Shu bilan birga, Diyego-Garsiya orolidagi aviabaza saqlab qolinadi. London va Port-Lui bitim imzolagan bo‘lib, unga muvofiq aviabaza 99 yil davomida ijarada bo‘ladi. Qo‘shma Shtatlar mazkur qarorni qo‘llab-quvvatladi.

Jonli translyatsiya qilingan nutq boshlanishidan avval Buker Senatga chiqishini Tramp va Hukumat samaradorligi departamenti (DOGE) rahbari Ilon Maskning «qonun ustuvorligi, Konstitutsiya va Amerika xalqi ehtiyojlariga to‘liq bee’tiborlik» ko‘rsatgani bilan izohladi. CNN'ning xabar qilishicha, Buker nutqini 31 mart kuni mahalliy vaqt bilan soat 19:00 da boshlagan va 1 aprel soat 12:00 holatiga ko‘ra davom ettirgan. Demokrat Tramp harakatlariga qarshi chiqmoqda va «jismoniy jihatdan imkonli ekan, nutqni davom ettiraman», deb bayonot bergan. Ushbu chiqish fillibaster (qonun qabul qilinishiga to‘sqinlik qiluvchi nutq) emas, chunki senator qonunlar yoki tayinlovlarga to‘sqinlik qilmayapti. Nashr qayd etishicha, u nutqni tribuna ochiq turgani, sessiya zali xodimlari va Kapitoliya politsiyasi o‘z joyida ekani davomida surunkali davom ettirishi mumkin. «AQSH prezidenti atigi 71 kun ichida amerikaliklarning xavfsizligi, moliyaviy barqarorligi va demokratiyamizning asosiy prinsiplariga shunchalik katta ziyon yetkazdiki… Bu Amerika uchun odatiy vaqtlar emas. Ular AQSH Senatida ham shunday baholanmasligi kerak», — dedi Buker. Nyu Jersi shtati senatori sifatida Buker AQSH prezidentining ijtimoiy ta’minot, ta’lim, migratsiya va sog‘liqni saqlash sohasidagi siyosatlariga qarshi chiqdi, deb yozadi New York Times. Siyosatchi o‘z nutqida tashqi siyosat masalasiga ham to‘xtalib o‘tdi. Jumladan, u Donald Trampni NATOni zaiflashtirishda, Rossiya prezidenti Vladimir Putinga nisbatan moyillikda va Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiyga «diktator» deb atalgan noo‘rin bayonotlari uchun tanqid qildi. Bundan tashqari, Buker Trampning Panama va Grenlandiyaga qilingan tahdidlari, hamda Meksika ko‘rfazini qayta nomlash g‘oyasini ham eslatib o‘tdi. Biroq, The Guardian qayd etishicha, Buker Senatdagi rekordni yangilash uchun hali uzoq yo‘l bosishi kerak. 1957 yilda respublikachi Strom Termond Fuqarolik huquqlari to‘g‘risidagi qonunga to‘sqinlik qilish maqsadida 24 soat 18 daqiqa nutq so‘zlagan edi. AP News yozishicha, 55 yoshli Kori Buker Vashingtonda tug‘ilgan, Nyu Jersida o‘sgan. Uning aytishicha, oilasi irqiy kamsitishga duch kelgan, jumladan, ota-onasi uy sotib olmoqchi bo‘lganida to‘siqlarga uchragan. Buker Stenfordda futbol o‘ynagan, Yel universitetida huquqshunoslikni o‘rgangan va kam ta’minlangan oilalarga yordam beruvchi advokat sifatida ishlagan. Keyinchalik Nyuark (Nyu Jersining eng yirik shahri) shahar hokimi va AQSH senatori bo‘lgan. 2013 yilda u Senatga navbatdan tashqari saylovda g‘alaba qozondi, keyin esa 2014 va 2020 yillarda to‘liq muddatlarga saylandi. 2020 yilda u prezidentlik saylovida ishtirok etdi, ammo uning kampaniyasi muvaffaqiyatga erishmaydi.

Xitoy aviatsiya regulyatorlari ilk bor mahalliy operatorlarga uchuvchisiz uchar taksilardan tijoriy maqsadlarda foydalanish uchun rasmiy litsenziya berdi. Bu yangilik havo transporti sohasida yangi davrni boshlab berishi mumkin. Yo‘lovchi dronlari haqida Tasdiqlangan EH216-S modeli uchuvchisiz boshqariladigan havo transport vositasi bo‘lib, u ikki yo‘lovchini tashishga qodir. Uning maksimal tezligi soatiga 130 km, parvoz masofasi esa 35 kilometrni tashkil etadi. Bu apparat tijoriy foydalanish uchun barcha texnik va xavfsizlik standartlariga javob beradi. Past balandlikdagi iqtisodiyot Xitoy so‘nggi oylarda past balandlikdagi havo transporti sohasini jadal rivojlantirish uchun bir qator chora-tadbirlarni ko‘rmoqda. Ushbu sektor faqat yo‘lovchi tashish bilan cheklanmay, yuk tashish, dirijabllar va uchuvchi avtomobillar kabi texnologiyalarni ham o‘z ichiga oladi. Xitoy axborot assotsiatsiyasining past orbitadagi iqtisodiyot bo‘limi vitse-prezidenti Chen Bolinning ta’kidlashicha, bu sohaning rivojlanishi mamlakat iqtisodiyotining o‘sishiga yangi turtki beradi. Raqamlar va iqtisodiy taxminlar Hurun tadqiqot guruhi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025 yilga borib, Xitoyning past balandlikdagi iqtisodiyotining umumiy qiymati 1,5 trillion yuanga (207 milliard dollar) yetishi kutilmoqda. 2035 yilga kelib esa bu raqam 2,5 trillion yuanga oshishi mumkin. Uchar taksilarning joriy qilinishi Xitoyda transport sohasidagi inqilobiy o‘zgarishlardan biri bo‘lishi mumkin. Bu nafaqat shahar transport tizimini optimallashtiradi, balki havo transporti sohasida yangi ish o‘rinlari va biznes imkoniyatlarini ham yaratadi. Endilikda, bu innovatsion texnologiya qanchalik ommalashib, amaliyotga joriy etilishi vaqt ko‘rsatadi.

Barselonadagi Global salomatlik instituti olimlari tomonidan olib borilgan tadqiqot bolalik davrida ifloslangan havoga duch kelish miyaning asosiy qismlari orasidagi aloqalarni zaiflashtirishini aniqladi. Bu haqda Environment International (EI) jurnalida e’lon qilingan maqolada xabar berildi. Tadqiqot natijalari Mutaxassislar 3600 dan ortiq bolalar ma’lumotlarini tahlil qilish orqali havo ifloslanishi bilan bog‘liq jiddiy muammolarni aniqladilar. Xususan, havoning yuqori darajadagi ifloslanishi miyaning po‘stloq va po‘stloq osti tuzilmalari orasidagi funksional aloqaning buzilishiga olib kelishi ma’lum bo‘ldi. Bu esa kognitiv funksiyalar, harakat va hissiyotlarni boshqarishga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Bolalarda qattiq zarrachalar (PM2.5, PM10) va azot oksidlari (NO₂, NOx) kabi ifloslantiruvchi moddalar ta’sir darajasi o‘lchandi. So‘ngra 10 va 14 yoshlarida ularning miya faoliyati baholandi. Natijada, tug‘ilgandan uch yoshgacha bo‘lgan davrda havo ifloslanishiga duch kelgan bolalarda e’tibor va harakatni boshqarishga mas’ul bo‘lgan miya qismlarida bog‘liqlik pasaygani aniqlandi. Uzoq muddatli ta’sirlar Tadqiqotning yetakchi muallifi Monika Guksens bu o‘zgarishlar o‘smirlik davrida ham saqlanib qolishi mumkinligini ta’kidladi. Bu esa bolalarning neyron tarmoqlari rivojlanishiga uzoq muddatli salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini ko‘rsatadi. Shuningdek, olimlar homiladorlik paytida ifloslantiruvchi moddalarga duch kelish sakkiz yoshli bolalarda xotira uchun mas’ul bo‘lgan gippokamp hajmining kamayishiga olib kelishi mumkinligini ham aniqladilar. Ammo keyingi yillarda kompensator o‘sish kuzatilib, miyaning moslashuvchanligi qayd etildi. Havo ifloslanishiga qarshi choralar Tadqiqotchilar shaharlarda havo ifloslanishini kamaytirish va bolalar rivojlanishiga salbiy ta’sirni minimallashtirish uchun choralar ko‘rish zarurligini ta’kidlashdi. “Bizning natijalarimiz havo ifloslanishi miya faoliyatiga uzoq muddatli ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini tasdiqlaydi. Bu qat’iy ekologik standartlar joriy etilishi zarurligini yana bir bor ko‘rsatadi”, — deydi tadqiqot hammuallifi Mishel Kusters. Ilgari olimlar yotoqda smartfondan foydalanish uyqu sifatiga qanday ta’sir qilishini ham o‘rgangan edilar. Bu kabi tadqiqotlar inson sog‘lig‘iga ta’sir etuvchi turli omillarni yaxshiroq tushunishga yordam bermoqda.

Checheniston yetakchisi Ramzon Qodirovning kenja o‘g‘li, 17 yoshli Adam Qodirov Rossiya IIVning mintaqaviy bo‘linmasi kuratori etib tayinlandi. Tabriklarni qabul qilgach, Ramzon Qodirovning o‘g‘li Checheniston Ichki ishlar vazirligining O‘z xavfsizlikni ta’minlash boshqarmasi operativ-qidiruv bo‘limiga yangi rahbar tayinladi. Shundan so‘ng u bir necha xodimga Checheniston qahramonlari medallarini topshirdi. 2023 yil yozida Adam Qodirov tergov izolatorida Qur’onni yoqib yuborgan Nikita Juravelni kaltaklagandi. Qodirov do‘pposlash tasvirlarini e’lon qilgan va o‘g‘lining bu ishidan faxrlanishini aytgan edi. Shundan so‘ng Adam Qodirov bir qancha mukofotlarga sazovor bo‘ldi, otasining xavfsizlik xizmatida lavozimni egalladi va Rossiya Mudofaa vazirligi tarkibidagi «Shayx Mansur» batalyoniga rahbarlik qila boshladi. Unga Checheniston Qahramoni unvoni ham berildi. Dekabr oyida esa Ramzon Qodirov sud uning o‘g‘lini jazolashga qaror qilmaganini, Checheniston rasmiylari ham bu bilan shug‘ullanmasligi kerakligini aytgan. 2024 yil fevral oyida Ramzon Qodirovning to‘ng‘ich o‘g‘li Axmat Qodirov yoshlar ishlari bo‘yicha vazir etib tayinlangan edi. Joriy yil fevralda bo‘lsa, Checheniston yetakchisining to‘ng‘ich qizi Ayshat Qodirova respublika hukumatida bosh vazir o‘rinbosari lavozimidan ketgandi.

AQSH prezidenti Donald Tramp yakshanba kuni u uchinchi muddatga saylovda ishtirok etish niyati haqida aytgan so‘zlari hazil emasligini bildirdi, biroq AQSH Konstitutsiyasida prezident lavozimini ikki muddatdan ortiq egallash taqiqlanganini qanday chetlab o‘tishini u tushuntirmadi. Xo‘sh, Donald Tramp uchinchi muddatga saylana oladimi? Agar saylana olmasa, unga qanday huquqiy to‘siqlar monelik qiladi. Reuters bu borada qiziq tahlil o‘tkazdi. AQSH konstitutsiyasida nima deyilgan? AQSH Konstitutsiyasiga kiritilgan 22-o‘zgartishda «Hech kim ikki martadan ortiq prezident etib saylanishi mumkin emas», deb belgilangan. Ushbu o‘zgartish 1951 yilda, prezident Franklin Ruzvelt AQSHning ilk prezidenti Jorj Vashington davridan buyon amal qilib kelgan ikki muddatlilikka doir norasmiy qoidani buzgandan so‘ng ratifikatsiya qilingan. Katta depressiya va Ikkinchi jahon urushi davrida prezidentlik qilgan Ruzvelt uch to‘liq muddat hokimiyatda bo‘ldi va 1945 yili — to‘rtinchi muddati boshlanganidan bir necha oy o‘tib vafot etgan. Kuinnipiak universiteti huquq professori Ueyn Angerning ta’kidlashicha, Konstitutsiya prezidentlik muddatini to‘rt yilllik ikki muddat bilan aniq cheklab qo‘ygan. Uning so‘zlariga ko‘ra, tarixda bunday holat kuzatilmagan bo‘lsa-da, Trampning bu bandni sudda shubha ostiga olishga urinishi muvaffaqiyatsizlikka uchrashi ehtimoli yuqori. «Menimcha, Oliy sud uning bu xohshiga «yo‘q» deb aytadi — hammasi aniq: u to‘rt yildan ikki bor lavozimni egallashi mumkin. Donald Tramp, siz uchinchi bor saylovda qatnasholmaysiz», — deydi Anger. Trampni qo‘llovchilar konstiutsiyani o‘zgartirishi mumkinmi? Ha, lekin bu hozirgi siyosiy qutblanish davrida juda past ehtimolga ega. Har qanday konstitutsiyaviy o‘zgartish uchun Amerika Qo‘shma Shtatlari Kongressining ikki palatasida — Vakillar palatasi va Senatdagi deputatlarning uchdan ikki qismining ovoz kerak bo‘ladi. Yoki shtatlarning kamida uchdan ikki qismi qonunchilik organlari talabiga binoan Milliy Konvent chaqirilishi, so‘ngra 50 ta shtatdan 38 tasi tomonidan ratifikatsiya qilinishi zarur. Ayni paytda respublikachilar Vakillar palatasida kichik ustunlikka ega — 213 o‘ringa qarshi 218 o‘rin. Senatda esa 53 ovozga ega. Ular shuningdek, 28 shtat qonunchilik organlarini nazorat qilishadi. Tennessi shtatidan kongressmen va Trampning qat’iy tarafdori Endi Ogls yanvar oyida Konstitutsiyaga 22-o‘zgartishni qayta ko‘rib chiqish taklifi bilan chiqqan. U prezidentga ketma-ket emas, balki alohida muddatlarda uch marta xizmat qilish imkonini berishni taklif etgan. Agar bu o‘zgartish qabul qilinadigan bo‘lsa, Trampning 2017 va 2025 yillardagi prezidentlik muddatlari bir-birini qoplamagani bois, u 2029 yildan boshlab uchinchi muddatga kirishish imkoniyatiga ega bo‘lar edi. Tramp viye-prezident sifatida nomzod bo‘lishi mumkinmi? Tramp NBC telekanaliga bergan intervyusida keyingi saylovda prezidentlikka nomzod sifatida Jey Di Vens ko‘rsatilsa, o‘zini vitse-prezidentlikka ko‘rsatish imkoni haqida gapirdi. Agar Vens saylovda g‘alaba qozonsa va keyinroq prezidentlikdan voz kechsa, Tramp qaytadan Oq uyga qaytish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Biroq Tramp vitse-prezidentlikka ham nomzod bo‘la olmaydi, chunki u yana prezident bo‘lish huquqiga ega emas. AQSH Konstitutsiyasining 12-o‘zgartishida shunday deyilgan: «Prezident lavozimiga saylanishga huquqi bo‘lmagan shaxs, vitse-prezident lavozimiga ham saylanish huquqiga ega emas».

Yaqinda CNN nashri AQSH prezidenti Donald Tramp hukumat samaradorligi departamenti (DOGE) o‘z faoliyatini yakunlashi mumkinligi haqida bildirganini yozdi. Bu qaror Ilon Maskning maxsus davlat xodimi sifatida ishlashi faqat 130 kunga mo‘ljallangani bilan bog‘liq. Trampning ta’kidlashicha, Tesla va SpaceX kabi yirik kompaniyalarning rahbari bo‘lgan Mask o‘z ishiga qaytishi kerak. Biroq prezident uning aql-zakovati va muvaffaqiyatlarini yuqori baholagan holda, uni imkon qadar uzoqroq ushlab turishga harakat qilayotganini qayd etdi. Prezidentga ko‘ra, federal agentlik rahbarlari allaqachon ko‘p narsalarni o‘rganib, mustaqil ishlash darajasiga yetgan. Shu bois, ular DOGE xodimlarini saqlab qolish yoki agentlikni qayta tashkil etish haqida o‘z qarorlarini qabul qilishlari mumkin. Trampning so‘zlariga ko‘ra, davlat idoralarining boshqaruvi mukammallikka yetkazilishi uchun vaqt kelgan. Rubio va Mask o‘rtasidagi bahs va mojaro Mart oyi boshida AQSH Davlat kotibi Marko Rubio va Ilon Mask Oq uyda bo‘lib o‘tgan uchrashuvda qizg‘in bahsga kirishgan edi. Prezident Tramp bu mojaroni hech qanday aralashuvsiz kuzatgan, ammo oxir-oqibat Rubioni qo‘llab-quvvatlab, uning ishiga yuqori baho bergan. Manbalarga ko‘ra, Rubio va Mask o‘rtasidagi ziddiyat uzoq yillik tarixga ega bo‘lib, USAID faoliyatining tugatilishi bilan bog‘liq bahslardan kelib chiqqan. Rubio davlat kotibi lavozimida bo‘lgan davrda bu masala bo‘yicha keskin pozitsiyani egallagan va bu Mask bilan munosabatlarda sovuqlikka olib kelgan. DOGE yopilishi va Maskning kelajakdagi rejalari Ilon Maskning 130 kunlik davlat xizmati yakunlanayotgani uning hukumat tizimidagi ishtiroki cheklanganini anglatadi. Tramp DOGE agentligining yopilishi mumkinligini tan olsa-da, uning ayrim funksiyalari boshqa agentliklar tomonidan davom ettirilishi ehtimolini istisno qilmadi. Bu holatda Maskning keyingi qadamlari nimalar bo‘lishi hali noma’lum. Biroq, uning qaytadan xususiy sektorga qaytishi va Tesla hamda SpaceX loyihalariga yanada katta e’tibor qaratishi taxmin qilinmoqda. Hukumat doiralaridagi bu o‘zgarishlar AQSHning ilg‘or texnologiyalar va innovatsiyalar sohasidagi strategiyasiga qanday ta’sir qilishi borasida turli taxminlar mavjud. Bir narsa aniq – Ilon Mask qanday sohada faoliyat yuritishidan qat’i nazar, uning ishtiroki global miqyosdagi jarayonlarga ta’sir etishda davom etadi.

Rossiyada 1 apreldan migrantlar uchun yangi qoidalar kuchga kiradi. Endi bolalar maktabga kirishdan oldin rus tilidan imtihon topshirishlari, chet el guvohnomasiga ega haydovchilar esa o‘z malakalarini tasdiqlashlari kerak bo‘ladi. Bundan tashqari, SIM-kartalar soniga cheklovlar joriy etiladi va chet el fuqarolarining yashash maqomi qattiqroq nazorat qilinadi. Asia-Plus shu kabi qonunchilikdagi o‘zgarishlarni jamlab, tahlil qildi. Migrant bolalar rus tilidan imtihonsiz maktabga qabul qilinmaydi Endi Rossiya maktablariga kirish uchun chet el fuqarolarining farzandlari rus tilidan imtihon topshirishi kerak bo‘ladi. U og‘zaki va yozma shaklda o‘tkaziladi, lekin birinchi sinf o‘quvchilari uchun istisno qilingan - ular faqat og‘zaki suhbatdan o‘tadi. Agar bola yetarli ball to‘plamasa, u o‘qishga qabul qilinmaydi. Ikkinchi imtihon faqat uch oydan keyin mumkin bo‘ladi. Testdan o‘tish uchun 5 balldan 3 ball olish kifoya. Endi xorijliklar 10 tadan ko‘p bo‘lmagan SIM-karta olishi mumkin Yana bir yangilik mobil aloqaga tegishli. Endi Rossiyada qat’iy cheklovlar o‘rnatilmoqda. Rossiya fuqarolari har bir kishi uchun 20 tadan ko‘p bo‘lmagan SIM-kartaga ega bo‘lishi mumkin. Chet elliklar - 10 dan ortiq emas. Ushbu cheklovlar bir abonentga ba’zan yuzlab raqamlar ro‘yxatga olingani sababli joriy etildi, bu firibgarlarga kulrang sxemalarda SIM-kartalardan foydalanishga imkon bergan. Roskomnadzor ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yil sentyabrigacha 24,9 ming kishi 20 dan ortiq SIM-kartaga ega bo‘lgan. Xorijiy haydovchilik guvohnomalari endi haqiqiy emas 1 apreldan boshlab Rossiyada bir yil va undan ko‘proq vaqt davomida fuqarolik, yashash uchun ruxsatnoma yoki yashash uchun vaqtinchalik ruxsatnomaga ega bo‘lganlar uchun xorijiy haydovchilik guvohnomalari bekor bo‘ldi. Transport vositasini boshqarishni davom ettirish uchun endi Davlat yo‘l harakati xavfsizligi inspeksiyasida (GAI) nazariy imtihon topshirish va Rossiya haydovchilik guvohnomasini olish kerak bo‘ladi. Xuddi shu talablar chet elda uzoq muddat istiqomat qilgan holda xorijiy haydovchilik guvohnomasini olgan rossiyaliklarga nisbatan ham qo‘llaniladi. Agar haydovchi hujjatlarni almashtirmasa, u 15 ming rublgacha jarimaga tortiladi, shuningdek, Rossiya guvohnomasini olguncha haydovchilikdan chetlatiladi. Bundan tashqari, noqonuniy migrantlar aprel oyining oxirigacha Rossiyadagi holatini qonuniylashtirishi kerak. Endi barcha migrantlar uchun qat’iy muddat bor: ular 2025 yilning 30 apreliga qadar o‘zlarining huquqiy maqomlarini tartibga solishi kerak. Bunga rioya qilmaganlar nazorat ostidagi shaxslar reyestriga kiritiladi, ya’ni ular mamlakatni tark etishga majbur bo‘ladi.

Abu-Dabi Federal apellyatsiya sudi Isroil va Moldova fuqarosi, BAA rezidenti bo‘lgan rohib Svi Koganni «terrorchilik niyatida qasddan o‘ldirishda aybdor», deb topilgan O‘zbekistonning 3 nafar fuqarosi o‘lim jazosiga hukm qildi. Hukm 30 mart kuni Abu-Dabi Federal apellyatsiya sudi Davlat xavfsizlik palatasi tomonidan bir ovozdan qabul qilingan. Amirlik ichki ishlar vazirligi avvalroq ularning ism-sharifini ochiqlagan edi: Olimboy Tohirovich – 29 yosh, Mahmudjon Abdurahim – 29 yosh va Azizbek Komilovich – 34 yosh. Ayblanuvchilarga yordam bergan to‘rtinchi sudlanuvchi esa umrbod qamoq jazosiga hukm qilingan. Jazoni o‘tab bo‘lgach, u (jasadi) BAAdan deportatsiya qilinadi. Ushbu shaxsning qaysi davlat fuqarosi ekani ochiqlanmagan. WAM axborot agentligining ma’lum qilishicha, Bosh prokuror doktor Hamad Saif Al Shamsi 2025 yil yanvar oyida to‘rt nafar ayblanuvchi qo‘lga olingani va sudga dalillar taqdim qilinganini ma’lum qilgan. Davlat xavfsizlik prokuraturasi tomonidan sudga taqdim etilgan dalillar – «sudlanuvchilarning qotillik va odam o‘g‘irlash jinoyatlarini batafsil tan olishlari, sud-tibbiy ekspertiza xulosalari, o‘limdan keyingi ekspertiza xulosasi, jinoyatda qo‘llanilgan vositalar tafsilotlari va guvohlarning ko‘rsatmalari»dan iborat. Birlashgan Arab Amirliklari qonunchiligiga ko‘ra, o‘lim jazosi hukmlari ustidan avtomatik ravishda apellyatsiya qilinadi hamda ko‘rib chiqish va qaror qabul qilish uchun Federal Oliy sudning jinoyat ishlari bo‘yicha kollegiyasiga yuboriladi. O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi BAAda 3 nafar O‘zbekiston fuqarosi o‘lim jazosiga hukm qilinganini Kun.uz'ga tasdiqladi. «Bu hali yakuniy hukm emas. BAAda o‘lim jazosi hukmi ustidan avtomatik ravishda apellyatsiya qilinadi va Federal Oliy sudning jinoyat ishlari bo‘yicha kollegiyasiga yuboriladi», dedi TIV matbuot kotibi Ahror Burhonov Kun.uz muxbiri bilan suhbatda. Shuningdek, TIV rasmiysi fuqarolariga o‘lim hukmi chiqarilgani yuzasidan O‘zbekistonning pozitsiyasini ochiqlamadi. Avvalroq, hukumatdagi rasmiy manbalarga tayanib Isroil nashrlari ushbu hukm haqida xabar bergan edi. Shuningdek, ijtimoiy tarmoqlarda ayblanuvchilardan birining onasi bilan suhbati audiosi tarqaldi. Unda fuqaro «o‘zi va sheriklariga o‘lim jazosi tayinlangani va imkon bo‘lsa, advokat olib harakat qilish kerakligi»ni so‘ragan. BAAda isroillik ravvinning o‘limi va o‘zbeklar masalasi 2024 yil 21 noyabr kuni BAAning Al-Ayn amirligida Isroil va Moldova fuqarosi, BAA rezidenti bo‘lgan rohib Svi Koganning jasadi qotillik alomatlari bilan topildi. BAA Ichki ishlar vazirligi jinoyatda gumonlab uch nafar O‘zbekiston fuqarosini qo‘lga olgan. Isroil nashrlariga ko‘ra, “Mossad” gumondorlarni Eron bilan bog‘liq guruhga aloqador deb hisoblamoqda. O‘tgan yili 25 noyabr kuni esa Dubayda mehnat qilayotgan bir guruh O‘zbekiston fuqarolari politsiya tomonidan olib ketildi. Politsiya holat bo‘yicha izoh bermagan, ushlab turilganlar bilan hech kim gaplasha olmagan. O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirligi Kun.uz'ga 6 dekabr kuni bergan izohida holat yuzasidan BAA TIVga nota yuborilgani va javob kutilayotganini ma’lum qilgandi. Keyinroq, ularning ayrimlari qo‘yib yuborilgani, ayrimlari deportatsiya qilingani hamda yana 5 kishiga nisbatan jinoiy ish ochilgani ma’lum bo‘ldi. Shuningdek, 2024 yil 26 noyabr kuni O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri Baxtiyor Saidov Isroil elchisi bilan uchrashib, O‘zbekiston hukumati tergov jarayonlarida BAA va Isroil idoralari bilan yaqindan hamkorlik qilayotganini bildirdi. 30 noyabr kuni esa Toshkent–Abu-Dabi yo‘nalishida uchgan O‘zbekiston fuqarolaridan 31 nafari – faqat erkaklar – amirliklar hududiga kiritilmadi. Ular Abu-Dabi xalqaro aeroportida chegaradan o‘tkazilmagan. O‘zbekistonning BAAdagi elchixonasi aeroport ma’muriyati va amirliklarning mutasaddi idoralari bilan muloqotda bo‘lib, vaziyat nazoratga olinganini ma’lum qildi. Keyinroq Abu-Dabi xalqaro aeroportida qolib ketgan vatandoshlarning bir qismi O‘zbekistonga qaytarilgani xabar qilindi. O‘tgan yili 2 dekabr kuni tashqi ishlar vazirining birinchi o‘rinbosari Bahromjon A’loyev BAAning O‘zbekistondagi elchisi Said Matar al-Qamziyni qabul qildi. TIV axborotiga ko‘ra, tomonlar so‘nggi kunlarda O‘zbekiston fuqarolarining BAAga kirishida kuzatilayotgan qiyinchiliklar bo‘yicha fikr almashgan hamda holatni imkon qadar qisqa muddatlarda hal qilish bo‘yicha chora-tadbirlar ko‘rishga kelishib olgan. 17 dekabr kuni esa tashqi ishlar vaziri Baxtiyor Saidov BAA elchisi Said Matar al-Qamziyni qabul qildi. Rasmiy relizda amirlikdagi o‘zbekistonliklar bilan bog‘liq holat muhokama qilingani haqida ma’lumot yo‘q.

Buyuk Britaniyada faoliyat yuritayotgan mutaxassislarning deyarli yarmi (48 foizi) agar ish beruvchilar ularni hafta davomida to‘liq ofisga qaytishga majbur qilsa, ishdan bo‘shash arizasini yozishga tayyor. Bu haqda Hays rekruting kompaniyasi tadqiqotlariga tayanib, The Guardian nashri xabar berdi. Ayol xodimlar orasida esa bu ko‘rsatkich yanada yuqori bo‘lib, 58 foizni tashkil qiladi. Tadqiqot 8 mingdan ortiq xodimga ega kompaniyalar orasida o‘tkazilgan. Gibrid ishlash rejimi ommabop bo‘lib qolmoqda Xodimlarning 75 foizi gibrid ish jadvalini afzal ko‘rishi aniqlangan. Bu rejimga ko‘ra, xodimlar haftaning ma’lum bir qismini ofisda, qolgan qismini esa uyda ishlashadi. Ayni paytda Britaniyadagi kompaniyalarning 77 foizi aynan shu modeldan foydalanmoqda. Eng keng tarqalgan variant haftada uch kun ofisda ishlash bo‘lib, bu rejimni 25 foiz kompaniyalar qo‘llamoqda. Mutaxassislarning 77 foizi uyda ko‘proq ishlashni xohlashining asosiy sababi ish joyiga borishdagi transport xarajatlarining yuqoriligidir. Ish beruvchilar xavotirda Ish beruvchilarning 66 foizi xodimlarni to‘liq ofisga qaytishga majbur qilish salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkinligidan xavotirda. Shu bilan birga, kompaniyalarning 52 foizi ofisda ishlaydigan va uydan ishlaydigan xodimlarning samaradorligi bir xil ekanini ta’kidlagan. Shunga qaramay, so‘rovda ishtirok etgan kompaniyalarning 25 foizi xodimlarni ofisga tez-tez kelishga chaqirgan. Hays kompaniyasining operatsion direktori Pem Lindsi-Dannning fikricha, ish beruvchilar ofisga majburiy qaytishni joriy qilsa, eng yaxshi mutaxassislarni yo‘qotish xavfi katta bo‘ladi. Shu sababli, u kompaniyalarga ish muhitini xodimlar uchun qulaylashtirishni tavsiya etgan.

AQSH prezidenti Donald Tramp yakshanba kuni Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy yerosti boyliklari bo‘yicha muhim kelishuvdan voz kechmoqchi bo‘layotgani, Rossiya prezidenti Vladimir Putin esa Zelenskiyning legitimligi haqidagi bayonotlari bilan uni g‘azablantirayotganini aytdi. Tramp ikkala tomonni ham muammolar bilan qo‘rqitib, Moskva va Kiyevni muzokaralar stoliga o‘tirishga undadi. «U [Zelenskiy] nodir metallar bo‘yicha kelishuvdan chiqishga harakat qilmoqda va agar u shunday yo‘l tutadigan bo‘lsa, unda muammolar, katta, juda katta muammolar paydo bo‘ladi», – dedi Tramp o‘z samolyoti bortida jurnalistlarga. Tramp, shuningdek, Zelenskiy «NATO a’zosi bo‘lishni xohlashini, lekin u hech qachon NATOga a’zo bo‘lmasligini, buni tushunib turgani»ni qo‘shimcha qilgan. Uning Zelenskiyga tahdidlari Putin manziliga yo‘llangan qattiq tanqididan keyin yangradi. Tramp NBC News telekanaliga bergan intervyusida Putin o‘tgan hafta Zelenskiyning legitimligini yana shubha ostiga qo‘yib, Ukrainada BMT shafeligida vaqtinchalik boshqaruv joriy etishni taklif qilganidan keyin «juda g‘azablangani»ni aytdi. «Umuman olganda, BMT shafeligida AQSH, Yevropa davlatlari, hamkorlarimiz va do‘stlarimiz bilan Ukrainada vaqtinchalik boshqaruvni joriy etish imkoniyatini muhokama qilish mumkin. Demokratik saylovlar o‘tkazish uchun», – degandi Putin «Arxangelsk» atom suvosti kreyseri dengizchilari bilan muloqot chog‘ida. Bunga javoban Tramp yakshanba kuni agar Moskva uning Ukrainadagi urushni to‘xtatish bo‘yicha sa’y-harakatlariga to‘sqinlik qilayotganini his qilsa, Rossiya neftini sotib oluvchilar uchun 25 foizdan 50 foizgacha «ikkilamchi bojlar» joriy etishini aytdi, deb yozadi Reuters. «Aytish mumkinki, men qachonki... Putin Zelenskiyning legitimligi masalasiga berilib ketganida qattiq g‘azablandim, juda g‘azabnok edim, chunki bu maqsadga muvofiq emas», – dedi AQSH prezidenti. «[Ukrainada] yangi rahbariyat bo‘lishi yana uzoq vaqtgacha kelishuv bo‘lmasligini anglatadi», – deya qo‘shimcha qildi u. «Agar biz Rossiya bilan Ukrainadagi qon to‘kilishini to‘xtatish bo‘yicha kelisha olmasak va bu Rossiyaning aybi deb hisoblasam... Men neftga, Rossiyadan keladigan barcha neftga ikkilamchi bojlar joriy qilmoqchiman», – dedi Tramp. Shuningdek, Tramp Ukrainada o‘t ochishni to‘xtatishga rozi bo‘lishi uchun Rossiyaga dedlayn belgilashini aytgan. «Bu psixologik dedlayn. Agar men ular vaqt cho‘zayapti deb topsam, men bu meni mamnun qilmaydi», – deya Trampning so‘zlarini keltirgan The Hill. Reuters agentligi qayd etishicha, Trampning Putin haqidagi keskin fikrlari uning o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga erishish uchun harakat yo‘qligidan hafsalasi pir bo‘layotganini aks ettiradi. Yanvar oyida lavozimga kirishganidan so‘ng Tramp Rossiyaga nisbatan murosasozlik pozitsiyasini egalladi, biroq bir necha bor Moskvaga yangi sanksiyalar bilan tahdid ham qildi. O‘tgan hafta boshida Saudiya Arabistonida Rossiya-AQSH maslahatlashuvlari bo‘lib o‘tdi, uning yakunlari bo‘yicha Moskva va Vashington Qora dengizda xavfsiz kema qatnovini ta’minlash zarurligi haqida o‘xshash bayonotlar e’lon qildi. Shu bilan birga, Kreml Rossiya oziq-ovqat va o‘g‘itlari eksportiga qo‘yilgan sanksiyalarni bekor qilishni talab qildi. Kiyev sanksiyalarning bekor qilinishiga qarshi chiqdi. Bu masala ochiqligicha qolmoqda. Reuters muxbiri prezident samolyoti bortidan xabar berishicha, «ikkilamchi sanksiyalar» bilan tahdid qilgan Tramp, keyinroq shunday qo‘shimcha qilgan: «O‘ylaymanki, biz qadam-baqadam o‘sishga erishyapmiz». Shuningdek, u bir oy ichida yangi savdo choralarini joriy etishi mumkinligini aytdi. Kreml matbuot xizmati rahbari Dmitriy Peskov Tramp Putindan «g‘azablangani» haqidagi xabarlarga munosabat bildirdi. «Siz aytgan gaplarning bir qismi qayta ishlab berilgan. Bu qo‘shtirnoq ichidagi iqtibos emas», – deya Peskovning so‘zlarini keltirgan «Interfaks». U shuningdek Moskva «Amerika tomoni bilan ishlashni davom ettirayotgani»ni qo‘shimcha qilgan. «Biz Amerika tomoni bilan, birinchi navbatda, avvalgi ma’muriyat davrida juda katta zarar ko‘rgan ikki tomonlama munosabatlarimizni tiklash ustida ishlashda davom etamiz. Biz Ukraina masalasini hal qilish bilan bog‘liq ayrim g‘oyalarni amalga oshirish ustida ham ishlayapmiz. Ish olib borilmoqda, bu haqda sizga xabar qilishimiz kerak bo‘lgan muayyan gaplar hozircha yo‘q. Bu ma’lum vaqtga cho‘ziladigan jarayon», – degan Peskov. Dam olish kunlarini Palm-Bichdagi (Florida shtati) mulkida o‘tkazgan Tramp NBC News muxbiriga bu hafta Putin bilan gaplashishni rejalashtirayotgani aytgan. Ikki siyosatchi so‘nggi oylarda ikki bor telefon orqali muloqot o‘tkazgani ma’lum, ammo Peskov bunday kontaktlar ko‘proq bo‘lganini istisno etmagan. Oq uy hozircha Trampning Putin bilan suhbati qachon bo‘lishi mumkinligi va AQSH prezidenti Zelenskiy bilan gaplashishi yoki gaplashmasligiga aniqlik kiritmagan. Izohlardan birida o‘zi Ukrainada yangi saylovlar o‘tkazishga chaqirgan va Zelenskiyni «saylovsiz diktator» deb atagan Tramp Putin bilan yaxshi munosabatda ekanini bir necha bor ta’kidlagan. Trampning navbatdagi keskin so‘zlari shanba kuni kutilmaganda Floridaga tashrif buyurgan Finlandiya prezidenti Aleksandr Stubb bilan birga golf o‘ynashidan so‘ng yangradi. Bir kun o‘tib finnlar prezidenti Londonga kelib, The Guardian nashriga bergan intervyusida Putin Ukrainada o‘t ochishni to‘xtatish masalasida vaqt cho‘zayotgani tufayli Trampning «toqati toq bo‘layotgani»ni aytgan. Stubb idorasining xabar berishicha, u Trampga Rossiya va Ukraina o‘rtasida o‘t ochishni to‘xtatish uchun oxirgi muddatni (dedlayn) belgilash kerakligini aytgan. Finlandiya prezidenti 20 aprel sanasini taklif qilgan, chunki o‘sha kuni Tramp prezidentlikka kelganiga uch oy to‘lgan bo‘ladi. Tramp ma’muriyati Kiyevni foydali qazilmalar bo‘yicha kelishuvni qabul qilishga undamoqda. O‘tgan hafta OAV AQSH Kiyev uchun xavfsizlik kafolatlarisiz Ukrainaning barcha foydali qazilma konlari ustidan deyarli to‘liq nazoratni nazarda tutuvchi yangilangan kelishuv loyihasini Kiyevga taqdim etgani haqida xabar bergan edi. Zelenskiy Ukraina hujjatni olganini tasdiqladi. Payshanba kuni Parijda bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida u yerosti boyliklari bo‘yicha kelishuv shartlari doimiy ravishda o‘zgarib turganidan afsusda ekanini bildirdi. Kelishuvning yangi matni rasman e’lon qilinmagan, biroq Ukraina siyosatchilari va ommaviy axborot vositalari, shuningdek, G‘arbning yetakchi nashrlari uni o‘z manbalaridan olingan matnlar asosida tahlil qilmoqda. Umumiy baholar – shok-salbiy baholar – asosan mos keladi. Kelishuvning eng asosiy bandlaridan biri – Ukraina AQSHdan avval ko‘rsatilgan yordamni qarz sifatida tan olishi kerak, deb yozadi BBC Ukraina xizmati. «Men AQSHda Ukraina umuman qarshi ekanligi haqida hissiyot bo‘lishini istamasdim. Biz doimo ijobiy signallarimizni namoyish etdik», – degan Zelenskiy. AQSH Savdo vazirligining sobiq yuqori martabali mulozimi, Strategik va xalqaro tadqiqotlar markazida ishlovchi Uilyam Raynshning Reuters agentligiga aytishicha, Trampning iqtisodiy sanksiyalarni qo‘llash bilan bog‘liq tizimsiz tahdidlari ko‘plab savollarni, jumladan, Amerika rasmiylari Rossiya neftini qaysi davlatlar sotib olayotganini qanday kuzatishi va isbotlashi mumkinligi haqidagi savollarni javobsiz qoldirmoqda. Tramp yakshanba kungi yangiliklarga o‘tgan haftada Venesueladan neft yoki gaz sotib oladigan har qanday davlatdan AQSH importiga 25 foizlik boj joriy etish orqali zamin yaratdi. Uning NBC telekanaliga bergan intervyusi Rossiyadan neft sotib oluvchi davlatlardan AQSH importiga qarshi shunga o‘xshash harakatlarni amalga oshirishi mumkinligini taxmin qilish imkonini beradi, bu ayniqsa Xitoy va Hindistonga qattiq zarba berishi mumkin, deya sharhlaydi Reuters.

Isroilda “Qatargeyt” ishi bo‘yicha tergov doirasida ikki gumonlanuvchi hibsga olindi. Ular Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyahuning idorasi va Qatar vakillari o‘rtasidagi ehtimoliy aloqalar yuzasidan so‘roq qilinishi kerak. Bu haqda Isroil politsiyasi dushanba kuni bayonot berganini KAN agentligi xabar qildi. Hibsga olinganlar kimlar? Politsiya rasmiylarining ma’lumotlariga ko‘ra, hibsga olingan shaxslarning ismlari oshkor etilmagan. Biroq Isroilning 12-kanali tarqatgan xabarga ko‘ra, huquq-tartibot organlari Netanyahuning katta maslahatchisi Yonatan Urix va sobiq matbuot kotibi Eli Feldshteynni hibsga olgan. Telekanal manbalariga ko‘ra, tergovchilar hibsga olinganlardan pulning manbasi, ular Qatar uchun ishlagan yoki ishlamagani haqida aniqlik kiritishni talab qilmoqda. Bu holat Isroil hukumatida katta siyosiy mojaroni keltirib chiqarishi mumkin. Tergovni kim olib bormoqda? Bu ish bo‘yicha tekshiruvni Isroil politsiyasining “Laxav 433” jinoyatchilikka qarshi kurashish bo‘yicha milliy bo‘linmasi va Umumiy xavfsizlik xizmati (SHABAK) olib bormoqda. Ilgari SHABAK Isroil bosh vaziri idorasi xodimlari va Qatar amaldorlari o‘rtasidagi ehtimoliy aloqalarni tekshirish bilan shug‘ullangan edi. Qatarning ishtiroki qanday? Times of Israel nashrining ma’lumotiga ko‘ra, Isroil bosh prokurori Gali Baharav-Miara avvalroq Isroil mudofaa kuchlarining maxfiy hujjatlarini oshkor qilishda ayblangan Eli Feldshteyn Qatar yollagan xalqaro firma orqali ushbu davlat uchun ishlagani haqida ma’lumotlar topilganidan so‘ng, tekshiruvni boshlash haqida qaror chiqargan. Nashrga ko‘ra, Feldshteyn Qatar tomonidan moliyalashtirilgan kampaniyada ishtirok etgan va isroillik jurnalistlarni Qatar tarafdori materiallar bilan ta’minlagan. Jahon chempionati va Netanyahu yordamchilari Shuningdek, 2022 yilgi jahon chempionati arafasida Netanyahuning yordamchilari Yonatan Urix va Isroil Aynxorn Qatarda jamoatchilik bilan aloqalarni yo‘lga qo‘ygani haqida xabarlar tarqalgan. Sud tergov tafsilotlarini oshkor etishni taqiqladi Isroil sudi mazkur tergov tafsilotlarini ommaga oshkor etishni taqiqlagan. Hozircha Netanyahu va uning idorasi mazkur holat bo‘yicha rasmiy izoh bermagan. Ammo ushbu mojaro Isroil siyosiy hayotida katta shov-shuvga sabab bo‘lishi kutilmoqda.

Filadelfiyaning Pensilvaniya universiteti Misr—Amerika arxeologik missiyasi Misrning janubidagi Abidos hududida 3600 yil oldin hukmronlik qilgan noma’lum podshohning qabrini aniqladi. Bu haqda Artnet xabar berdi. Qabr taxminan yetti metr chuqurlikda joylashgan bo‘lib, unda loy g‘ishtdan qurilgan gumbazli ohaktosh dafn xonasi mavjud. Kirishning ikki tomonida Misr ma’budalari Isida va Neftida nomlari saqlanib qolgan. Ular ko‘pincha birga tasvirlangan, chunki Isida tug‘ilishni, Neftida esa o‘limni ramziy ifodalagan. Tadqiqotchilarning taxminiga ko‘ra, Abidos sulolasi miloddan avvalgi 1630—1539 yillarda mavjud bo‘lgan. O‘sha davrda Misrning shimoliy qismini giksoslar, janubiy qismini esa bir necha mahalliy podshohlar boshqargan. Topilgan qabrda yotgan podshohning ismi noma’lumligicha qolmoqda. Arxeologlarning fikricha, uning ismi kirish yo‘lagidagi g‘ishtlarga chizilgan tasvirlarda yozilgan bo‘lgan, ammo iyerogliflar qabr o‘g‘rilari tomonidan shikastlangani sababli o‘qib bo‘lmagan. Misr Qadimiy yodgorliklar oliy kengashi bosh kotibi Muhammad Ismoil Xolidning aytishicha, bu kashfiyot Anubis tog‘idagi qadimiy qabristonlarda podsho qabrlarining rivojlanishi haqida yangi ilmiy dalillar beradi. Shuningdek, eng kam o‘rganilgan Abidos sulolasi hukmdorlari to‘g‘risida qo‘shimcha ma’lumotlar olish imkonini yaratadi. Bir paytlar arxeologlar hatto bu sulolaning mavjudligiga shubha qilishgan. Biroq Abidos hukmdorlaridan biri Senebkayning qabri topilgandan so‘ng, vaziyat o‘zgardi. Arxeologlar hududni o‘rganishni davom ettirmoqda. Ular bu yerda o‘sha davrga oid boshqa shohlar qabrlarini topish va shu orqali yangi aniqlangan qabr egasining kimligini aniqlash mumkinligini taxmin qilmoqdalar.

Germaniyada bank xodimi ishdan bo‘shab, tovuqlarni ijaraga berish biznesini yo‘lga qo‘ydi, deb yozmoqda Bild. 59 yoshli Ryudiger Gertner besh yil oldin hayotini tubdan o‘zgartirdi — u bankdagi ishini tashlab, tovuqlarni ijaraga berish bilan shug‘ullana boshladi. Erkakning so‘zlariga ko‘ra, bu g‘oya unda bolaligida paydo bo‘lgan. «Oilamizda doim tovuq boqilardi. Ushbu jonzotlarni kuzatish odamga xotirjamlik bag‘ishlashini payqab qoldim. Bu hissiyotni boshqalar bilan ham bo‘lishgim keldi», — deydi u. Erkak o‘z ishini to‘rtta tovuq va xo‘rozdan boshlagan bo‘lsa, hozirda 20 ta parrandaga egalik qilmoqda. «Mening qizlarim — ularni shunday atayman, juda ishonuvchan — quchoqlashishni yaxshi ko‘radi va odamlarga o‘rganib qolgan», — deydi Ryudiger. Uning so‘zlariga ko‘ra, tovuqlar ijarasiga kutilmaganda talab oshgan. «Ko‘plab mijozlar uchun tovuqlar haqiqiy antidepressantga aylangan — yolg‘izlikni quvadi va quvonch bag‘ishlaydi», — deya ta’kidlaydi Gertner. Biznes sxemasi quyidagicha: Gertner mijozlarga ko‘chma voler bilan tovuqlarni olib boradi va ularga yo‘l-yo‘riq o‘rgatadi. To‘rtta parrandani ikki haftaga ijaraga olish 220 yevroni tashkil etadi — bu vaqt davomida ular qo‘ygan tuxum mijozniki bo‘ladi. Ijtimoiy muassasalar uchun chegirmalar taqdim etiladi.

Agar AQSH Eronga zarba berishga yoki ichkaridan isyon ko‘tarishga harakat qilsa, u «kuchli javob zarbasiga» duch keladi. Bu haqda dushanba kuni Eron oliy rahbari Ali Xomanaiy ma’lum qildi, deb xabar berdi Reuters. «AQSH va Isroil tomonidan har doim dushmanlik bo‘lib kelgan. Ular bizga hujum qilish bilan tahdid etmoqda, biz buni ehtimoldan yiroq deb hisoblaymiz. Ammo, agar ular bunga jazm qilsa, kuchli qarshi hujumga duchor bo‘ladi», dedi Xomanaiy. Xomanaiy shuningdek, Eron ichida isyonni qo‘zg‘atish haqidagi fikrlar ham e’tibordan chetda qolmasligi haqida ogohlantirdi. «Agar ular (AQSH) avvalgi yillarda bo‘lgani kabi, mamlakat ichida isyon boshlashni o‘ylayotgan bo‘lsa, Eron xalqi ular bilan o‘zi shug‘ullanadi», dedi u. 30 mart kuni AQSH prezidenti Donald Tramp agar Eron yadroviy dastur bo‘yicha kelishuvga erishmasa, bombardimon qilish bilan tahdid etdi. Avvalroq, Eron prezidenti Mas’ud Pizishkiyon AQSH bilan yadroviy dastur bo‘yicha to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralarni rad etdi, ammo bilvosita aloqalar o‘rnatish imkoniyati borligini aytdi.

AQSH Donald Tramp Oq uyga qaytishigacha bo‘lgan davrda Ukrainadagi urushga ilgari o‘ylaganlaridan ko‘ra ko‘proq miqyosda tortilgan. New York Times nashri Kiyev va Vashington deyarli uch yil davomida razvedka, strategiya, rejalashtirish va texnologiyalardagi hamkorlikni xufiyona birlashtirgani haqida katta surishtiruvni e’lon qildi – bundan Amerika va ittifoqning faqat tor doiradagi rasmiylari xabardor bo‘lgan. NYT materialida ta’kidlanishicha, Germaniyaning Visbaden shahridagi Amerika bazasi Ukraina qurolli kuchlariga Rossiya hududidagi rus qo‘shinlarining koordinatalarini taqdim etib kelgan. Ushbu operatsiya Task Force Dragon deb nomlangan bo‘lib, uning vazifasi Rossiyaning jonli kuch va qurol-yarog‘ bo‘yicha ustunligini kompensatsiya qilish edi. AQSH va Ukraina harbiylari har kuni ustuvor nishonlarni aniqlagan, razvedkachilar sun’iy yo‘ldosh tasvirlari, radionurlanish va tutib olingan xabarlarni o‘rganish orqali Rossiya pozitsiyalarini topgan, ularning koordinatalari keyinchalik Ukraina qurolli kuchlariga uzatilgan, deyiladi nashrda. Bayden ma’muriyatining «qizil chiziqlari» doimiy ravishda ortga surildi, deb yozadi NYT. Garchi Vashington keng ko‘lamli bosqinning boshidanoq urushda to‘g‘ridan to‘g‘ri ishtirok etmoqchi emasligini ta’kidlagan bo‘lsa-da, maqola mualliflari ta’kidlashicha, bir vaqtning o‘zida o‘nga yaqin amerikalik harbiy maslahatchilar Kiyevda bo‘lib turgan. Ularning so‘zlariga ko‘ra, keyinchalik guruh o‘ttiz kishigacha kengaygan va harbiy maslahatchilarga jangovar harakatlar joylariga yaqinroq joylashgan Ukraina qo‘mondonlik punktlariga borishga ruxsat berilgan. 2022 yilda AQSH harbiy-dengiz kuchlari shtabi Ukraina qurolli kuchlariga Rossiya harbiy kemalariga dengiz dronlari bilan zarba berish uchun ma’lumotlar berishga ruxsat berdi, deyiladi surishtiruvda. NYT ma’lumotlariga ko‘ra, Markaziy razvedka boshqarmasi Ukrainaning Qrim bo‘yicha amaliyotlarini qo‘llab-quvvatlashga imkon bergan. Mualliflar ta’kidlashicha, 2024 yil yanvar oyida Visbadendagi amerikalik va ukrainalik harbiy ofitserlar Rossiyaning Qrimdagi 100 ga yaqin harbiy inshootlariga hujum qilish uchun koalitsiya tomonidan yetkazib berilgan uzoq masofali raketalar va Ukraina dronlaridan foydalangan holda kampaniya uyushtirishni birgalikda rejalashtirgan. Qarshi hujum bilan bog‘liq muammolar NYT ma’lumotlariga ko‘ra, 2023 yilda Ukraina qurolli kuchlarining yozgi qarshi hujumi ham Visbadenda muhokama va rejalashtirish mavzusiga aylangan. Qarshi hujumning muvaffaqiyatsizligiga esa «Ukrainadagi siyosiy kelishmovchiliklar sabab bo‘lgan», deya ta’kidlaydi nashr. Kampaniya keng ko‘lamli bosqinning birinchi yilidagi g‘alabalardan so‘ng Ukrainaga «impuls berishi» kerak edi. Ammo hamkorlar Visbadenda harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazib, strategiyani kelishib olgandan so‘ng, «reja Ukraina siyosati bilan to‘qnashdi». Nashr ma’lumotiga ko‘ra, Ukraina qurolli kuchlari bosh qo‘mondoni, general Valeriy Zalujniy janubdagi Melitopol shahri yo‘nalishidagi shturmni hamda bu bilan Rossiya ta’minot tizimini uzib qo‘yishni ko‘zda tutuvchi rejani ma’qullagan. NYT o‘z surishtiruvida Sirskiy va Zalujniy o‘rtasidagi raqobat bilan bog‘liq ko‘plab jihatlarni bayon etadi Ammo unga bo‘ysunuvchi va shu bilan birgalikda raqibi — general-polkovnik Oleksandr Sirskiy ham o‘z rejasiga ega bo‘lgan: Rossiya qo‘shinlariga Baxmutda zarba berish. Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy yakunda Sirskiyning tarafini olgan va kuchlar ikki asosiy frontga bo‘linib ketgan Bosh shtab yig‘ilishida Zalujniy general Oleksandr Tarnavskiy asosiy zarba yo‘nalishi — Melitopolga hujum qilish uchun 12 brigada hamda o‘q-dorilarning katta qismini olishi kerak degan qarorga kelgan. Bu vaqtda general Yuriy Sodol rossiyalik harbiylarni chalg‘itish uchun Mariupolga aldamchi yurishni amalga oshirishi, Sirskiy esa Baxmut atrofida ko‘makchi zarbaga boshchilik qilishi kerak edi. «Shunda Sirskiy so‘z oladi. Ukrainalik mulozimlarga ko‘ra, general bu rejadan bosh tortib, rossiyaliklarni Baxmutdan siqib chiqarish uchun keng ko‘lamli yurish qilishni xohlashini aytgan», — deya yozadi. Uning versiyasiga ko‘ra, Sirskiy Luhanskkacha borishni ham rejalashtirgandi. Amerikaliklarga bu yig‘ilish natijalari haqida xabar berilmagan, deyiladi amerikalik jurnalistlar surishtiruvida, biroq keyinroq AQSH razvedkasi Ukraina qo‘shinlari va o‘q-dorilar «kelishilgan rejaga mos kelmaydigan yo‘nalishlarda harakatlanayotgani»ni payqagan. Ukrainaliklar Baxmutni qaytara olmadi va bir necha oydan so‘ng qarshi hujum muvaffaqiyatsiz yakunlandi. Shundan keyin Rossiya ustunlikka ega bo‘ldi, deya ta’kidlaydi NYT. Nashr surishtiruvida Sirskiy va Zalujniy o‘rtasidagi raqobat bilan bog‘liq boshqa ko‘plab jihatlar ham tasvirlanadi, shuningdek, ukrain qo‘mondonlarining amerikaliklar bilan aloqalari haqida so‘z yuritiladi. AQSH va Ukraina o‘rtasidagi tortishuvlar 2022 yil 14 aprelda ukrain harbiylari Rossiya Qora dengiz flotiga halokatli zarba yo‘llagan va «Moskva» raketa kreyserini cho‘ktirib yuborgandi, bu esa AQSHda salbiy reaksiyani keltirib chiqargan. NYT yozishicha, 2022 yil apreli o‘rtalarida amerikalik va ukrainalik zobitlar kundalik razvedka o‘tkazayotganida radarlar ekranlarida kutilmagan obyekt paydo bo‘ladi. Nashrning ifodalashicha, amerikaliklar ukrainlar kreyserga ularni ogohlantirmasdan zarba berganidan g‘azablangan, shuningdek Ukrainada kemaga yetib bora oladigan raketalar borligidan ajablanishgan. Ular vahimaga tushishgan, deya yozadi NYT, chunki «Bayden ma’muriyati ukrainlarga Rossiya qudratining bunday katta ramziga hujum qilishga ruxsat bermoqchi emasdi». Amerikaliklar ukrainaliklar ularni «Moskva» kreyseriga hujum haqida ogohlantirmaganidan g‘azablangan, deb yozadi jurnalistlar Ukrainaning 2024 yil avgustida Kursk oblastida boshlagan amaliyotini ham amerikaliklar ishonchga putur yetkazuvchi harakat sifatida baholashgan. Nashr qayd etishicha, 2024 yil yozida ukrain armiyasi shimol va sharqda frontni xavfli darajada cho‘zib yuborgandi. Ammo bu vaqtga kelib Ukraina qurolli kuchlari bosh qo‘mondoni lavozimida Zalujniyning o‘rnini egallagan Sirskiy unga «g‘alaba kerakligi» haqida gapirishda davom etardi. Mart oyida amerikaliklar Ukraina harbiy razvedkasi Rossiyaning janubi-g‘arbiy qismida yerusti operatsiyasini yashirincha rejalashtirayotganini aniqlaydi. O‘shanda Markaziy razvedka boshqarmasining Kiyevdagi rezidenturasi boshlig‘i Bosh razvedka boshqarmasi rahbari Kirill Budanovdan izoh so‘raydi: agar ukrainlar Rossiya bilan chegarani kesib o‘tsa, bu Amerika qurollari va razvedka ma’lumotlarisiz bo‘lishi talab etiladi, deya ta’kidlaydi nashr. Avgust oyi boshida ukrainaliklar shimolda nimadir bo‘layotganiga sirli ishora qilishdi, deb yozadi NYT. Bu vaqtda general Sirskiy o‘z yurishini amalga oshiradi — Rossiyaning janubi-g‘arbiy chegarasi orqali Kursk oblastiga qo‘shin yuboradi. Gap nafaqat ukrainaliklar amerikaliklarni g‘aflatda qoldirganida, balki «ular [Ukraina harbiylari] koalitsiya tomonidan taqdim etilgan qurollarni Rossiya hududiga olib chiqib, o‘zaro kelishilgan chiziqni yashirincha kesib o‘tganida», deya ta’kidlaydi nashr. Avvalroq Ukraina va AQSH Rossiyada ukrainaliklar Amerika qurollaridan o‘q uzishi mumkin bo‘lgan hududni belgilab olgandi, Visbadendagi qo‘mondonlik esa ularning zarbalarini razvedka ma’lumotlari bilan qo‘llab-quvvatlashi mumkin edi. Bu, xususan, Xarkiv oblastidagi gumanitar falokatning oldini olish uchun amalga oshirildi. «Bu salkam shantaj emas, balki shantajning aynan o‘zginasi edi», – deya vaziyatga izoh berdi Pentagon rasmiysi. Ukrainlar Kursk oblastidagi platsdarmni yetti oydan ko‘proq vaqt mobaynida ushlab turadi Kursk obastida harbiy harakatlar boshlanganidan keyin amerikaliklar qo‘llab-quvvatlashni to‘xtatishi mumkin edi, ammo ular bu Ukraina harbiylari orasida katta qurbonlarga olib kelishi mumkinligini bilishardi, deb tushuntirdi AQSH ma’muriyati vakili. Agar ular HIMARS raketalari va razvedka tomonidan himoya qilinmaganida halokatga mahkum edi, deb yozadi NYT. Ukraina qurolli kuchlarining Kursk oblastiga bostirib kirishidan ko‘zlangan maqsadlardan biri, Zelenskiyning amerikaliklarga tushuntirishicha, ta’sir qilish vositasiga ega bo‘lish – kelajakdagi muzokaralarda Ukraina yerlariga almashtirilishi mumkin bo‘lgan Rossiya yerlarini egallab olish va saqlab turish edi. Mart oyida Ukraina harbiy kontingentini bosqichma-bosqich olib chiqib ketayotgani ma’lum bo‘ldi. Yaqinda Zelenskiy AQSH tomonidan razvedka ma’lumotlarini taqdim etishdagi pauza Ukraina qo‘shinlarining Kursk oblastidagi ahvoli yomonlashishiga ta’sir qilmaganini aytgandi.

AQSH Mudofaa vazirligining maxfiy hujjatiga ko‘ra, Vashington o‘zining asosiy geosiyosiy tahdidi sifatida Xitoyni ko‘ryapti. Rossiya esa ushbu manzarada ikkinchi darajali xavf sifatida baholanib, uning tiyib turish vazifasi asosan Yevropa ittifoqchilari zimmasiga yuklanayotgani aytilmoqda. Bu haqda The Washington Post nashri 29 mart kuni xabar berdi. Pentagon Xitoyni asosiy tahdid deb biladi The Washington Post nashri Pentagon rahbari Pit Xegset tomonidan qo‘l ostidagilarga yuborilgan ichki maxfiy sirkulyar bilan tanishib chiqdi. Unda AQSH mudofaa tizimining ustuvor yo‘nalishlari bayon etilgan. Hujjatga ko‘ra, Xegset Xitoyni «idora diqqat markazida bo‘lgan yagona tahdid» deb ataydi. Pentagon Xitoyni strategik raqib sifatida ko‘rib, uning harbiy salohiyatini keskin tahlil qilmoqda. Hujjatda ta’kidlanishicha, «Xitoy hududni AQSH himoya qilgan holda ham Tayvanni egallab olishini inkor etishni» «yagona muhim ssenariy» deb baholamoqda. Rossiya va Yevropa munosabatlari Pentagonning geosiyosiy strategiyasiga ko‘ra, Rossiya tahdidi asosan Yevropa ittifoqchilariga tegishli masala sifatida qaralmoqda. AQSH hukumati Yevropa davlatlarini mudofaaga ko‘proq mablag‘ sarflashga undamoqda. Hujjatda Yevropa, Yaqin Sharq va Sharqiy Osiyodagi ittifoqchilar Rossiya, Shimoliy Koreya va Eron tahdidlarini oldini olishda yetakchi rol o‘ynashi kerakligi qayd etilgan. Global xavfsizlik tizimi o‘zgaradimi? AQSHning yangi mudofaa strategiyasi Vashingtonning e’tiborini Rossiyadan Xitoyga qaratganini ko‘rsatmoqda. Bu o‘zgarish xalqaro munosabatlarga sezilarli ta’sir ko‘rsatishi mumkin. NATO va Yevropa davlatlari Rossiyaga qarshi pozitsiyasini mustahkamlashi ehtimoli bor, ayni paytda, AQSH Tayvan va Janubiy Xitoy dengizi hududida o‘z ta’sirini kuchaytirishni davom ettirishi mumkin. Shuningdek, Pentagonning yangi ustuvor yo‘nalishlari Xitoy va Rossiya o‘rtasidagi hamkorlikni yanada mustahkamlashi mumkin. Xitoy va Rossiyaning strategik sherikligi kuchaysa, bu AQSH va uning ittifoqchilari uchun yangi chaqiriqlarga sabab bo‘lishi mumkin. Yangi mudofaa strategiyasi kelgusi yillarda AQSH tashqi siyosati va global xavfsizlik tizimi qanday yo‘nalishda rivojlanishini belgilab beradi.

Birlashgan Arab Amirliklari (BAA) sudi 2024 yilning noyabr oyida rohib Svi Koganni o‘ldirishda ayblangan uch nafar o‘zbekistonlikni o‘lim jazosiga hukm qildi. Bu haqda Isroil hukumatidagi rasmiy manbalarga tayanib, Ynetnews xabar berdi. Sud qarori va tafsilotlar Manbalarga ko‘ra, sud hukmi 2025 yil 30 mart kuni chiqarilgan, biroq BAA rasmiylari tomonidan rasman e’lon qilinmagan. O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi hozircha bu masala bo‘yicha rasmiy bayonot bermagan. Shuningdek, ijtimoiy tarmoqlarda sudlangan shaxslardan birining yaqin qarindoshlari bilan suhbati audio shaklda tarqalgan. Unda aytilishicha, «uchala gumondorga ham o‘lim jazosi tayinlangan». Biroq ushbu audioyozuvning haqiqiyligi hali rasman tasdiqlanmagan. Jinoyat tarixi 2024 yil 21 noyabr kuni rohib Svi Kogan noma’lum holda bedarak yo‘qolgani haqida xabar berilgan. Ordan ko‘p o‘tmay, BAA politsiyasi uning jasadini zo‘ravonlik izlari bilan topgan. Shuningdek, BAA Ichki ishlar vazirligi jinoyatga gumon qilingan uch nafar shaxsni qo‘lga olganini ma’lum qilgan. Ularning shaxsiyati ham oshkor qilingan: Mahmudjon Abdurahim o‘g‘li Kenjaboyev, Azizbek Komilovich Ismoilov, Olimboy Tohirovich Davlatyorov. Ularning barchasi O‘zbekiston fuqarosi ekani qayd etilgan. Jinoyat sabablari va xalqaro munosabatlar BAA rasmiylari hozircha jinoyatning aniq sabablari haqida ma’lumot bermagan. Shu bilan birga, Isroil hukumati bu hodisani «antisemitizm bilan sug‘orilgan terrorchilik akti» sifatida baholagan. Mazkur ish xalqaro miqyosda katta muhokamalarga sabab bo‘lmoqda. O‘zbekiston tomonidan hali rasmiy munosabat bildirilmagan bo‘lsa-da, ushbu voqea mamlakat tashqi siyosati va fuqarolarning huquqiy himoyasi nuqtayi nazaridan muhim ahamiyat kasb etadi. Uch nafar O‘zbekiston fuqarosining BAAda o‘lim jazosiga hukm qilinishi bilan bog‘liq vaziyat hali ham o‘zgarishi mumkin. O‘zbekiston rasmiylari va xalqaro tashkilotlar mazkur qaror yuzasidan qanday munosabat bildirishi hozircha noma’lum. Voqeaning keyingi rivoji jamoatchilik va xalqaro hamjamiyat tomonidan diqqat bilan kuzatib borilmoqda.

Sankt-Peterburg shahri yaqinidagi Petergof hududida 30 mart kuni 21 yoshli o‘zbekistonlik yigit noma’lum shaxslar tomonidan o‘g‘irlab ketildi, deb Uz24.uz xabar berdi. Voqea guvohlaridan birining aytishicha, Xalturina ko‘chasida olti-yetti nafar erkak o‘zbekistonlik migrantni do‘pposlab, yaqin atrofda turgan avtomobilga majburan o‘tqazib olib ketgan. Jabrlanuvchining yonida bo‘lgan tanishi ham ular bilan birga mashinaga o‘tirgan. Shundan so‘ng ular voqea joyidan g‘oyib bo‘lgan. Oradan bir necha soat o‘tib, jabrlanuvchining ukasi huquqni muhofaza qiluvchi organlarga murojaat qilgan. Uning so‘zlariga ko‘ra, noma’lum shaxslar telefon orqali bog‘lanib, akasini qaytarish evaziga 40 ming rubl miqdorida tovon puli talab qilgan. Hozirda huquq-tartibot organlari tomonidan hodisaning barcha tafsilotlari o‘rganilmoqda.

Vengriyaning Seksard shahrida noodatiy va qiziqarli voqea – qabr qazish bo‘yicha 18-xalqaro chempionat bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ushbu musobaqa mamlakatning Qabr qazuvchilar uyushmasi tomonidan aniq reja va tartib asosida tashkil etildi. Tadbir kasb sohasi nufuzini oshirishga xizmat qildi. Musobaqada ishtirokchilar ikki kishilik jamoalar shaklida qatnashdi. Ularga ikki soat vaqt berildi. Shu vaqt ichida har bir jamoa 200x80 santimetr o‘lchamda va 160 santimetr chuqurlikda qabr qazishi kerak edi. Ushbu qoidalar ishtirokchilardan nafaqat mahorat, balki diqqat va tezkorlikni ham talab qildi. Chempionat yakunida Parakletosz Nonprofit jamoasi g‘olib deb topildi. Bu jamoa ketma-ket ikkinchi yil chempionlikni qo‘lga kiritdi, bu ularning puxta tayyorgarligi va kasbiy darajasining yuqori ekanligini ko‘rsatdi. Tashkilotchilarning ta’kidlashicha, bunday musobaqalar kasb nufuzini oshirish bilan birga, yosh avlodni professional mutaxassislar bilan yaqindan tanishtiradi. Shuningdek, ishtirokchilarga jamoaviy hamkorlik va sog‘lom raqobat muhitida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishga yordam beradi. Bu tadbirlar kasbiy malakani oshirish va sohani yanada rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.

Ozarbayjonda 2025 yil iyul oyidan boshlab qarindoshlar nikohi qonun bilan taqiqlanganidan so‘ng to‘ylar soni sezilarli darajada kamaydi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Masalan, iyun oyida 5 mingdan ortiq nikoh qayd etilgan bo‘lsa, iyul oyida bu ko‘rsatkich 2 694 taga tushdi. Mutaxassislar bu o‘zgarishlarni yaqindan qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlarni taqiqlovchi qonunning kuchga kirishi bilan bog‘lamoqda. Qonunga ko‘ra, umumiy bobosi yoki buvasi bo‘lgan aka-uka va opa-singil farzandlari, shuningdek, biologik qarindosh bo‘lgan amakivachchalar va xolavachchalar o‘rtasida nikoh to‘liq man etilgan. Ushbu qonunning asosiy maqsadi genetik nuqsonlar bilan tug‘iladigan bolalar sonini kamaytirish va sog‘lom avlodni ta’minlashdir. Tibbiyot mutaxassislari ta’kidlaganidek, qarindoshlar o‘rtasidagi nikohlar ko‘pincha irsiy kasalliklar yuzaga kelishiga sabab bo‘ladi, bu esa kelajak avlod sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ozarbayjon Adliya vazirligining ma’lumotlariga ko‘ra, 2025 yilning yanvaridan iyuligacha mamlakatda 12 146 ta ajrim holati qayd etilgan, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilga nisbatan biroz kamaygan. Har 1000 kishi hisobiga ajrimlar darajasi 2,1 dan 2,0 ga tushgan. Yangi qonunga muvofiq, nikoh tuzish uchun ariza berayotgan shaxslar qarindoshlik darajasini aniqlash maqsadida tug‘ilganlik haqidagi guvohnoma hamda ota-onalarining hujjatlarini taqdim etishlari shart. Agar qonun buzilishi aniqlansa, bunday holatlar uchun ma’muriy yoki jinoiy javobgarlik belgilanadi. Ushbu qoidalar sog‘lom va barqaror jamiyat qurishga xizmat qiladi.

London shahrida tarixdagi eng yirik namoyishlardan biri bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, taxminan 1,5 million kishi «Qirollikni birlashtir» shiori ostida ko‘chalarga chiqdi. Ushbu katta aksiya Temza daryosining janubiy sohilida joylashgan Sazerk tumanida boshlandi. Namoyishchilar poytaxt markaziga yo‘nalib, Uaytholl hukumat binosi tomon harakat qilishdi. Ular Vestminster ko‘prigidan o‘tib, asosiy yig‘ilish joyi bo‘lgan bosh vazir Kir Starmerning qarorgohi oldidagi ko‘chada to‘plandi. Tashkilotchilarning ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu yirik harakatni English Defence League harakati asoschisi Tommi Robinson uyushtirgan. London ko‘chalarida yig‘ilgan odamlar turli plakatlar, shiorlar va da’vatlar bilan chiqish qildi. Kuzatuvchilar ta’kidlashicha, bu namoyish Buyuk Britaniyaning siyosiy jarayonlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Shuningdek, namoyish nafaqat ishtirokchilar soni bilan, balki uyushganligi va siyosiy rang-barangligi bilan ham tarixiy voqea sifatida e’tirof etildi. Bu harakat mamlakatdagi siyosiy muhitda yangi davr boshlanishiga sabab bo‘lishi kutilmoqda. London aholisi tomonidan keng qo‘llab-quvvatlangan ushbu namoyish siyosiy faollik va birlashishning yorqin namunasi bo‘ldi.

Fransiyada prezident Emmanuel Makronning faoliyatiga nisbatan yangi impichment jarayoni boshlandi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Parlamentda 104 nafar deputat ushbu tashabbusni qo‘llab-quvvatlab, respublika prezidentiga nisbatan ishonchsizlik masalasini rasmiy kun tartibiga kiritdi. “Insoumise France” partiyasi raisi Matild Pano ta’kidlashicha, 10 sentyabr kuni mamlakat bo‘ylab o‘tkazilgan ommaviy norozilik namoyishlaridan so‘ng ekologlar va kommunistlar bilan birgalikda 104 deputat Makronga impichment e’lon qilish tashabbusini imzoladi. Unga ko‘ra, prezident o‘z lavozimidan iste’foga chiqishi lozim. 10 sentyabr kuni “Hammasini yoping” shiori ostida Fransiya bo‘ylab yirik namoyishlar o‘tkazildi. Norozilar hukumatning iqtisodiy siyosatini tanqid qilib, byudjetni qisqartirishga qarshi chiqdi. Namoyishlar davomida ko‘chalar to‘silib, chiqindi qutilari yoqildi va politsiya bilan to‘qnashuvlar yuz berdi. Parlamentdagi ovoz berishda 364 deputat qarshi ovoz bergan bo‘lsa, 194 nafari hukumatga ishonchsizlik bildirdi. Natijada bosh vazir Fransua Bayru hukumati iste’foga chiqdi. Namoyishlardan so‘ng mamlakatning ko‘plab shaharlarida fuqarolar ommaviy yig‘ilishlar va ko‘cha bayramlari o‘tkazdi. Bu siyosiy vaziyat aholining diqqatini jalb qilganini ko‘rsatmoqda. Hozirda Fransiyadagi siyosiy inqirozning rivojlanishi va Makronning lavozimda qolishi yoki iste’foga chiqishi nafaqat mahalliy, balki xalqaro hamjamiyat tomonidan ham diqqat bilan kuzatilmoqda.

Tailandda 21 yoshli erkak 11 oylik qizini jonli efirda osib o‘ldirdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda The Mirror nashri xabar berdi. Hodisa Facebook ijtimoiy tarmog‘idagi jonli videotranslyatsiya vaqtida sodir bo‘lgan. Erkak avval qizini osib o‘ldirgan, so‘ngra o‘z joniga qasd qilgan. Ushbu voqea jamoatchilik orasida katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Politsiya xodimlari ota va qizning jasadini Pxuketdagi tashlandiq mehmonxonada topdi. Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, erkakning bu qotillik harakati uning rafiqasi bilan yuzaga kelgan nizo sabab bo‘lgan. Hodisa ota-ona va oila munosabatlaridagi muammolarni yana bir bor ochib berdi. Bu voqea ota-onalar va oilalarga internet va ijtimoiy tarmoqlardagi xavflarga nisbatan ogohlikni oshirish zarurligini ko‘rsatmoqda. Jonli efirda bunday nopok harakatlarni namoyish qilish psixologik va ijtimoiy salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Hozirda voqea Pxuketdagi huquq-tartibot organlari tomonidan tergov qilinmoqda. Ota-onalarga farzandlarining xavfsizligini ta’minlash, internetda ehtiyotkorlik bilan harakat qilish hamda oilaviy muammolarni hal etish muhimligi yana bir bor eslatilmoqda.

AQSH Mudofaa ilg‘or tadqiqot loyihalari agentligi (DARPA) inson qon tanachalarini yangilashga qaratilgan Smart-Red Blood Cells (Smart-RBC) dasturini taqdim etdi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Ushbu loyiha sintetik biologiya texnologiyalari yordamida modifikatsiyalangan qizil qon hujayralarini yaratishga yo‘naltirilgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC dasturining asosiy maqsadi — fiziologik signallarni aniqlay oladigan, tez va samarali qaror qabul qiladigan, shuningdek ularga javob bera oladigan “aqlli” qon hujayralarini ishlab chiqishdir. Bu hujayralar og‘ir sharoitlarda organizmning hayotiy funksiyalarini saqlashga, qonning holatini barqaror tutishga va jarohat yoki stress paytida insonning omon qolish imkoniyatlarini oshirishga yordam beradi. DARPA tomonidan berilgan ma’lumotlarga ko‘ra, Smart-RBC hujayralari uchta asosiy vazifani bajaradi: birinchidan, biomarkerlarni aniq aniqlash; ikkinchidan, ma’lumot asosida tez va oqilona qaror qabul qilish; uchinchidan, metabolik hamda fiziologik jarayonlarga ta’sir qiluvchi zarur molekulalarni ishlab chiqarish. Loyihaning dastlabki bosqichida jismoniy barqarorlikni ta’minlash va qonning qotib qolish jarayonini (gemostaz) mustahkamlashga e’tibor qaratiladi. Kelajakda Smart-RBC hujayralari termoregulyatsiya, universal qon mosligi va yuqori balandliklarda ham samarali ishlash imkoniyatlariga ega bo‘lishi rejalashtirilgan. Loyiha jami 36 oy davom etadi va ikki bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda tadqiqotchilar ildiz hujayralarining differensiyalash jarayonida sintetik sxemalarni integratsiya qilish va ularning yetuk qizil qon hujayralarida funksional holatini saqlab qolish imkoniyatini o‘rganadilar. Ikkinchi bosqichda tizimlarni takomillashtirish, ularning samaradorligini sinovdan o‘tkazish va real sharoitlarda namoyish qilish ko‘zda tutilgan. Hozirda loyiha dastlabki bosqichda bo‘lib, inson organizmining omon qolish, chidamlilik va qiyin sharoitlarga moslashish qobiliyatini sezilarli darajada oshirishga qaratilgan. Shu bilan birga, Pentagon sintetik biologiya sohasidagi ilg‘or va strategik tadqiqotlarga katta mablag‘ ajratayotganini ko‘rsatmoqda.

Florida shtatida yuk mashinasi ishtirokidagi baxtsiz hodisa natijasida uch kishi halok bo‘ldi. Bu haqda Zamin.uz xabar berdi. Bu voqea Hindistondan kelgan haydovchi Harjinder Singx boshqaruvidagi yuk mashinasida sodir bo‘lgan. Hozirda Harjinder Singx qamoqda saqlanmoqda va unga qotillik ayblovi qo‘yilgan. Ushbu hodisadan so‘ng AQShda yashovchi hindistonlik haydovchilarga nisbatan bosim kuchaygan. Ba’zi haydovchilar ayrim shtatlarga borishdan cho‘chiyapti, boshqalari esa yo‘lda haqorat va tahqirlarga uchramoqda. Hindistonlik haydovchilar AQSh yuk tashish sohasida muhim o‘rin tutadi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ularning 750 mingdan 150 ming nafari yuk mashinasi haydovchisi sifatida faoliyat yuritmoqda. Mutaxassislar bir kishining xatosi butun jamoaga nisbatan adolatsizlik ekanligini ta’kidlamoqda. Ularning fikricha, muammoni hal qilish uchun til bilimi va litsenziya qoidalari adolatli va aniq tartibga solinishi zarur. Shunday qilib, barcha haydovchilarga teng munosabatda bo‘lish muhimdir.

Farg‘ona viloyatining Buvayda tumanida yashovchi 130 yoshli Huwaydo Umarova (Toshmatova) O‘zbekiston tarixida eng keksa inson sifatida rasmiy ravishda tan olindi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi. Bu haqda Adliya vazirligi ma’lum qildi. Vazirlik tomonidan “Hech bir shaxs hujjatsiz qolmaydi” aksiyasi doirasida tumanning “Qoraqum” mahallasida o‘tkazilgan ro‘yxatlash ishlari vaqtida Huwaydo momoning tug‘ilgan sanasi hujjatlarda qayd etilmagani aniqlangan. Buvayda tumani Adliya bo‘limining arizasi asosida fuqarolik ishlari bo‘yicha Qo‘qon tumanlararo sudining sayyor majlisida mazkur masala ko‘rib chiqildi. Sud qaroriga ko‘ra, Huwaydo Umarova 1895 yil 1-yanvarda Buvayda tumanida tug‘ilgani rasmiy tasdiqlandi. Shu tariqa, Huwaydo momo hozirda O‘zbekistonda eng yoshi ulug‘ shaxs sifatida e’tirof etildi. Adliya vazirligi bildirishicha, endilikda u Ginnes rekordlar kitobiga dunyodagi eng keksa inson sifatida kiritilishi mumkin. Eslatib o‘tamiz, ilgari Huwaydo momo haqida turli xabarlar mavjud bo‘lgan, ammo uning yoshini tasdiqlovchi rasmiy hujjatlar bo‘lmagan. Sud qaroridan so‘ng bu ma’lumot qonuniy kuchga ega bo‘ldi. Voqealar rivojini kuzatishda davom etamiz.