O‘zbekistonda oilaviy munosabatlar sohasidagi so‘nggi ma’lumotlar jiddiy e’tiborni talab qiladi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
2025 yilning birinchi yarmida mamlakatda jami 95 ming 300 ta nikoh qayd etilgan bo‘lib, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 2100 taga kam. Shu bilan birga, ajralishlar soni ortmoqda.
Joriy yilning olti oyida 23 ming 300 ta oila rasmiy ravishda ajralgan, bu esa o‘tgan yilga nisbatan 800 taga ko‘pdir. Demak, nikohlar kamayib, ajralishlar ko‘paymoqda.
Mutaxassislar bu holatni turlicha talqin qilmoqda. Ba’zilar ijtimoiy va iqtisodiy qiyinchiliklar sabab deb hisoblasa, boshqalar zamonaviy jamiyatda o‘zgarayotgan qadriyatlar, shaxsiy mustaqillikka intilish va oilaga bo‘lgan talabning oshishi bilan izohlamoqda.
Ayniqsa, Toshkent shahrida bu tendensiya aniq sezilmoqda. Milliy mentalitetda oila muqaddas hisoblangan bo‘lsa-da, poytaxtda ko‘plab juftliklar turmush qurishga shoshilmayapti, qurilgan nikohlarning esa ko‘pi qisqa muddatda buzilmoqda.
Psixolog va sotsiologlarning fikricha, ko‘plab juftliklar to‘g‘ri tanlov qilmasdan nikohga kirishadi, bu esa keyinchalik kelishmovchiliklar va nizolarni keltirib chiqaradi. Ishsizlik, uy-joy muammolari va turmush sharoitining murakkabligi ham ajralishlar sonining oshishiga sabab bo‘lmoqda.
Shu bilan birga, ayrim mutaxassislar bunday o‘zgarishlarni jamiyatdagi psixologik sog‘lomlashuv belgisi deb hisoblamoqda. Ularning fikricha, nosog‘lom munosabatda yashashdan ko‘ra, halol ajrashish yaxshiroqdir, bu esa shaxsiy qadriyatlarga hurmatning ifodasidir.
Davlat tomonidan ajralishlarni kamaytirish maqsadida turli loyihalar amalga oshirilmoqda. Toshkentda stress va munosabatlardagi muammolarni bartaraf etish uchun psixofiziologik yondashuv asosidagi maslahat markazlari tashkil etildi.
Bu markazlarda oilalarga professional yordam ko‘rsatiladi va munosabatlar mustahkamlanadi. Qonunchilikda ham o‘zgarishlar mavjud.
Masalan, oilaviy zo‘ravonlik holatlarida sud orqali nikohni tezkor bekor qilish imkoniyati yaratildi, bu ayollar va bolalar xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan muhim qadamdir. Xulosa qilib aytganda, nikohlar va ajralishlar sonidagi tafovut nafaqat shaxsiy tanlov, balki jamiyatdagi o‘zgarishlarni aks ettirmoqda.
Oilani mustahkamlash uchun jiddiy tayyorgarlik, o‘zaro hurmat va sabr muhimdir. Har bir ajralish faqat ikki insonning emas, balki butun jamiyatning muammosidir.
Shu sababli, oila qurishga mas’uliyat bilan yondashish va turmush o‘rtog‘iga hurmat bilan munosabatda bo‘lish lozim. Mustahkam oila barqaror jamiyatning poydevoridir.
