6-7 iyul kunlari Braziliyaning Rio-de-Janeyro shahrida BRICS-plyus tashkilotining navbatdagi sammiti bo‘lib o‘tdi. Bu haqida Zamin.uz xabar berdi.
Ushbu sammit doirasida AQSH prezidenti Donald Tramp BRICSga a’zo davlatlarga qarshi qattiq sanksiyalar va tariflar joriy etilishi mumkinligini bildirgan. Trampning bu siyosati uning izolyatsionist pozitsiyasini yaqqol ko‘rsatadi, ya’ni u AQSHning global mas’uliyatlari va xarajatlarini kamaytirishga intilmoqda.
Shu bilan birga, u BRICSga nisbatan keskin munosabatda bo‘lib, ushbu tashkilotning o‘sishidan va kuchayishidan xavotirda ekanligini bildiradi. BRICS tashkiloti G‘arb davlatlarining iqtisodiy va siyosiy hegemonligiga muqobil sifatida paydo bo‘lmoqda.
G‘arb sivilizatsiyasi so‘nggi besh asr davomida dunyoda yetakchi pozitsiyani egallagan, sanoat inqilobi va texnologik yangiliklar aynan shu mintaqada yuzaga kelgan. Biroq, 20-asrda kolonial imperiyalar parchalanishi boshlanib, yangi kuchlar, xususan Osiyo, Afrika va Lotin Amerikasi davlatlari rivojlanishga kirishdi.
Bugungi kunda BRICSga a’zo davlatlar, xususan Xitoy, Hindiston, Janubiy Afrika va Braziliya iqtisodiy jihatdan katta o‘sish ko‘rsatmoqda va global iqtisodiyotda o‘z o‘rnini mustahkamlamoqda. Ikkinchi jahon urushidan keyin AQSH dunyoning iqtisodiy va harbiy markaziga aylangan.
Shu sababli xalqaro munosabatlar va savdo tizimlari AQSH qoidalari asosida shakllangan. Biroq, BRICS-plyus tashkiloti G‘arbning iqtisodiy va geosiyosiy hegemonligidan chiqib, o‘z mustaqil tizimini yaratishga intilmoqda.
Ularning maqsadi G‘arbni qulatish emas, balki o‘z iqtisodiy va siyosiy mustaqilligini ta’minlashdir. AQSH esa BRICSning rivojlanishiga qarshi sanksiyalar, tariflar va boshqa iqtisodiy bosimlarni qo‘llamoqda.
Bu esa xalqaro savdo tashkilotlari qoidalarini buzishga olib kelmoqda. Shu paytgacha AQSH ko‘p qutbli dunyoni qabul qilish o‘rniga, o‘z hegemonligini saqlab qolish uchun kurashmoqda.
Bu siyosat hozircha davom etmoqda. Dunyoda ko‘p qutblilik shakllanmoqda va bu jarayonni hech kim to‘xtata olmaydi.
Markaziy Osiyo va O‘zbekiston uchun BRICS-plyus kabi tashkilotlar iqtisodiy ko‘p qutblilikni mustahkamlashda muhim ahamiyatga ega. Shu bilan birga, mintaqamiz uchun Rossiya va Xitoy bilan munosabatlarni ehtiyotkorlik bilan boshqarish zarur, chunki ular o‘z siyosiy maqsadlariga ega davlatlardir.
Xulosa qilib aytganda, Markaziy Osiyo davlatlari o‘z siyosiy va iqtisodiy mustaqilligini oshirish uchun hamkorlik va integratsiyaga alohida e’tibor qaratishi lozim. Bu borada kuchli strategiyalar ishlab chiqish va samarali amaliyotga tatbiq etish muhimdir.
BRICS-plyus tashkiloti esa global siyosatda yangi ko‘p qutblilikni rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi.
