Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasi shahardagi noqonuniy faoliyatga qarshi kurash bo‘yicha ma’lumotlarni taqdim etdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
E’lon qilingan hisobotga ko‘ra, 2025 yilning birinchi olti oyida huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan 1880 nafar shaxs aniqlangan bo‘lib, ular uchun tinimsiz so‘rash asosiy daromad manbai, ya’ni «kasbiy» faoliyatga aylangan. Huquqni muhofaza qiluvchi organlar tizimli ishloviga qaramay, bu muammo Toshkentning yirik jamoat joylarida dolzarb bo‘lib qolmoqda.
Bozorlar hududida, tirband transport joylarida va odamlarning ko‘p to‘planadigan boshqa joylarda sadaqa so‘raydiganlar faoliyatini davom ettirmoqda. Ularning usullari ko‘pincha oddiy so‘rash chegarasidan chiqib ketadi.
Pul talab qilish uchun turli nayranglar, jumladan, kasallik yoki favqulodda yordam talab qiluvchi holatlarni taqlid qilish holatlari qayd etilmoqda. Ayrim shaxslar o‘tkinchilarga nisbatan bezovta qiluvchi va agressiv munosabatda bo‘lib, ayniqsa ayollar va qizlarga e’tibor qaratmoqda, bu esa nizoli vaziyatlarni yuzaga keltirmoqda.
Muammoning keng ko‘lamini joriy yilning iyun oyida o‘tkazilgan tezkor profilaktik tadbirlar natijalari yaqqol ko‘rsatmoqda. Shu davrda sadaqa so‘rash bilan shug‘ullangan taxminan 300 nafar shaxs aniqlangan.
Tekshiruvlar natijasida turli huquqiy va ijtimoiy choralar qo‘llanilgan. 70 kishi ma’muriy qamoqqa olingan, bu tegishli moddaga ko‘ra eng yuqori choradir.
Yana 47 nafar huquqbuzar jarimaga tortilgan. 68 kishi bilan esa kelgusida bunday faoliyatga yo‘l qo‘ymaslik bo‘yicha rasmiy sud ogohlantirishlari berilgan.
Maxsus e’tibor voyaga yetmagan bolalariga qaratilgan. 44 nafar bola ijtimoiy va huquqiy yordam ko‘rsatish uchun maxsus markazlarga yo‘naltirilgan, ularning ko‘chaga chiqishiga sabab bo‘lgan holatlar o‘rganilmoqda.
Shuningdek, shaxsini tasdiqlovchi hujjati bo‘lmagan 15 kishi reabilitatsiya markaziga yuborilgan. Ikkita holatda jinoyat belgilariga ega ishlar bo‘yicha jinoyat ishlari qo‘zg‘atilgan.
Qolgan shaxslar bo‘yicha tekshiruv ishlari davom etmoqda. Ichki ishlar bosh boshqarmasi ushbu faoliyatning huquqiy oqibatlari haqida eslatma beradi.
Sadaqa so‘rash ma’muriy huquqbuzarlik sifatida O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik kodeksining 188-3-moddasi bilan tartibga solinadi. Ushbu modda bo‘yicha eng ko‘p uchraydigan jazo uch baza hisoblash qiymatiga teng jarima (hozirgi kunda 1,1 million so‘m) yoki 15 kungacha ma’muriy qamoqdir.
Qonunchilikda zaif toifalardagi fuqarolarni, xususan, voyaga yetmaganlar, keksa yoshdagilar yoki nogironligi hamda ruhiy buzilishlari mavjud shaxslarni sadaqa so‘rashga jalb etganlar uchun og‘irroq jazo belgilangan. Shuningdek, insonni alkogol yoki giyohvandlik vositalarini iste’mol qilishga majburlab, sadaqa so‘rashga majbur qilganlarga nisbatan jarima miqdori 10 baza hisoblash qiymatiga (3,7 million so‘m) yetishi mumkin, shuningdek, 15 kungacha ma’muriy qamoq qo‘llaniladi.
Agar bir yil ichida ma’muriy jazo qo‘llangandan keyin huquqbuzarlik takrorlansa yoki jinoyat xavfli takrorlanuvchi shaxs tomonidan yoki tashkilotli guruh a’zolari tomonidan sodir etilsa, jinoyat javobgarligi yuzaga keladi. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 127-1-moddasi bunday jinoyatlar uchun besh yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosini nazarda tutadi.
Sadaqa so‘rash muammosi ko‘pincha ikki tomonlama tabiatga ega. Bir tomondan, bu tashkilotlangan jinoyatchilik guruhlarining faoliyati bilan bog‘liq bo‘lib, odamlarni ekspluatatsiya qilish holatlari mavjud.
Ikkinchi tomondan, bu ijtimoiy muammolarning, jumladan, kambag‘allik, shaxsini tasdiqlovchi hujjatlarning yo‘qligi, oilaviy aloqalarning uzilishi va ijtimoiy xizmatlarning yetishmasligi kabi omillarning ko‘rsatkichidir. Shu sababli, mu
