Toshkent viloyatida eramizdan avvalgi V asrga oid arxeologik ob’yektlarning buzilishi holatlari qayd etildi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
O‘zbekiston Bosh prokuraturasi ma’lumotlariga ko‘ra, xo‘jalik faoliyati natijasida 13 ta tarixiy yodgorlik zarar ko‘rdi. Madaniy merosga yetkazilgan umumiy zarar 342 milliard so‘mdan ortiqni tashkil etadi.
Buzilishlar viloyatning bir necha tumanlarida, qurilish va qishloq xo‘jaligi ishlari nomi ostida qimmatli tarixiy qatlamlar shikastlangani aniqlangan. Bosh prokuratura xabariga ko‘ra, arxeologik ob’yektlarga zarar yetkazilishiga turli ishlar sabab bo‘lgan bo‘lib, ular xo‘jalik faoliyati sifatida ko‘rsatib berilgan.
Ko‘pchilik hollarda bu hududlarni obodonlashtirish, daraxt ekish, yo‘l qurish kabi tadbirlar hisoblanadi. Ushbu harakatlar tarixiy qatlamlarning yaxlitligiga putur yetkazdi, bu esa O‘zbekiston madaniy merosining muhim qismidir.
Bunday ishlar arxeologik yodgorliklarni saqlash zaruriyati hisobga olinmasdan amalga oshirilgani sababli keng ko‘lamli buzilishlar yuzaga keldi. Piskent tumanida eramizdan avvalgi V asrga oid Mingtepa yodgorligining arxeologik qatlami butunlay yo‘q qilindi.
Buzilgan tuproq hajmi 7000 kub metrni tashkil etib, zarar 231 milliard so‘mga baholangan. Akkurgan tumanida V–VII asrlarga oid Zokirtepa yodgorligi hududi zarar ko‘rdi.
Bu yerda 1400 kub metr tuproq olib tashlandi, zarar 44,6 milliard so‘mga teng. Axangaran tumanida V–VI asrlarga oid Dumgalaktepa yodgorligi shikastlandi.
Buzilgan arxeologik qatlam hajmi 658 kub metr, zarar 21 milliard so‘mni tashkil etdi. Parkent tumanida Koravultepa va Ertepa ob’yektlari zarar ko‘rdi, umumiy zarar 16,4 milliard so‘mga yetdi.
Yuqorichirchiq tumanida Xo‘jakaytepa yodgorligi hududi 1,3 million kvadrat metr maydonda buzildi va 43 kub metr tuproq shikastlandi. Nurafshon shahrida III–VIII asrlarga oid Chordaratepa yodgorligida 38 kub metr tuproq zarar ko‘rdi, zarar 1,2 milliard so‘mga baholandi.
Arxeologik yodgorliklarning buzilishi yuzasidan jinoyat ishi qo‘zg‘atildi. Huquqni muhofaza qiluvchi organlar dastlabki tergovni olib borib, zarar yetkazgan shaxslarni aniqlashmoqda.
Bosh prokuratura bunday harakatlar qabul qilib bo‘lmasligini ta’kidlab, xo‘jalik faoliyatida qatnashayotgan barcha shaxslardan O‘zbekiston madaniy merosini himoya qilishga qaratilgan qonunchilikka rioya qilishni so‘ramoqda. Kelajakda shunday holatlarning oldini olish uchun chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.
Piskent tumanidagi Mingtepa yodgorligi, u erda olib borilgan ishlar natijasida butunlay yo‘q qilingan, qadimgi shaharning bir qismi bo‘lib, olimlarning fikricha Buyuk Ipak yo‘lining savdo yo‘llari bilan bog‘liq bo‘lgan.
