Lavrentiy Beriya Sovet Ittifoqi rahbarlari orasida eng ta’sirli va qo‘rqinchli shaxslardan biri hisoblanardi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Uning ismi hokimiyat va qo‘rquv bilan bog‘langan, ko‘plar undan hatto tasodifiy uchrashuvlardan ham qochishga harakat qilgan. Bu qudratli odamning xotini Nino Gegachkori edi, u o‘zining go‘zalligi bilan ajralib turardi.
Qorako‘z va ifodali ko‘zlari bilan ko‘plarning e’tiborini tortgan bu ayol umrining oxirigacha eri sodiq bo‘lib qoldi. Beriyaning fojeali o‘limidan keyin ham u sodiqligini saqlab qoldi, bu uning hayotidagi muhim qism hisoblanadi.
Beriyadan keyin Nino bilan nima bo‘ldi va uning taqdiri murakkab davrlarda qanday kechdi? Nino Gegachkori va Lavrentiy Beriya o‘rtasidagi munosabatlarning boshlanishi haqida bir nechta versiyalar mavjud.
Ulardan biriga ko‘ra, 1920-yillarning boshlarida Beriya allaqachon ta’sirli shaxs bo‘lib, 16 yoshli Nino unga qamoqqa olingan qarindoshi uchun yordam so‘rab murojaat qilganida uchrashgan. Ushbu versiyaga ko‘ra, Beriya vaziyatdan foydalanib, unga yaqinlashib, keyin turmush qurishni taklif qilgan.
Biroq bu hikoya o‘zining tasdig‘ini topmagan va bahs-munozaralarga sabab bo‘lmoqda. Boshqa bir versiya esa kamroq dramatikdir.
Unga ko‘ra, tanishuv Nino qarindoshi Sasha Gegachkori orqali sodir bo‘lgan, u Beriya bilan birga qamoqda bo‘lgan. Gruziyada bolsheviklar hokimiyatga kelgach, Lavrentiy allaqachon muhim lavozimda bo‘lib, Nino bilan turmush qurishni taklif qilgan.
U rozi bo‘lib, va’d qilingan xorij safarining o‘rniga ular Moskvaga ko‘chib o‘tgan. Har ikkala versiya ham Nino yoshligi va mashhur gruzin oilasidan kelib chiqishi bilan bog‘liq, ammo aniq dalillar yo‘q.
Moskva poytaxtida Nino Gegachkori Timiryaev akademiyasida ilmiy xodim sifatida ishlagan, tadqiqotlar bilan shug‘ullangan. Uning eri esa mudofaa sohasida, yadroviy va raketa qurollari ishlab chiqishda faoliyat yuritgan.
Molotov yoki Kalinin xotini kabi boshqa yuqori martabali sovet rahbarlari xotinlaridan farqli o‘laroq, Nino Stalin davridagi repressiyalardan qochgan. Uning nafaqat kasbiy yutuqlari, balki tashqi ko‘rinishi ham e’tiborga loyiq edi: nafis kiyimlari va nozik uslubi Kreml doiralarida alohida ajralib turardi.
Nino har doim Beriya bilan o‘z xohishi bilan turmush qurganini ta’kidlagan. U majburlash haqidagi mish-mishlarni rad etib, tanlovining erkin ekanligini aytgan.
Moskva hayotida faol bo‘lib, eri atrofidagi siyosiy intrigalardan uzoq turishga harakat qilgan. Iosif Stalin 1953 yilda vafot etishi Beriya oilasi uchun burilish nuqtasi bo‘ldi.
Hokimiyatga kelgan Nikita Xrushchov Stalin va uning yaqin do‘stlariga qarshi kurashni boshladi. Beriya, Ichki ishlar vaziri sifatida, asosiy maqsadga aylangan.
U josuslik, antisovet faoliyati va axloqsizlikda ayblandi. Lavozimdan chetlatilgach, Beriya hibsga olindi.
Nino va ularning o‘g‘li Sergo ham hibsga tushdi. Ular alohida kameralarda saqlandi, Beriyaga qarshi ko‘rsatma olish maqsadida.
Ammo Nino va Sergo hech qanday kompromatli ma’lumot bermadi. 1953 yil dekabrida Beriya otib tashlandi.
Shundan so‘ng Nino va o‘g‘li Sverdlovskga (hozirgi Yekaterinburg) surgun qilindi va qattiq nazorat ostida saqlandi. Surgun muddati tugagach, Nino va Sergo Gruziyaga, Gegachkori vatani bo‘lgan joyga qaytdi.
Ammo tez orada ularni yana Rossiya hududiga ko‘chishga majbur qilishdi. Keyinchalik ularga Kiyevda yashashga ruxsat berildi, ular hayotining qolgan qismini shu yerda o‘tkazdi.
Nino 1995 yilda vafot etdi, o‘g‘li esa besh yil keyin, 2000 yilda dunyodan o‘tdi. Ikkalasi Kiyevdagi bir maqbarada dafn etildi.
Nino umrining oxirigacha eri xotirasiga sodiq qoldi. Kamdan-kam
