O‘zbekiston xalq artisti Yulduz Usmanova mahalliy san’atkorlar orasida mualliflik huquqlari bilan bog‘liq murakkab vaziyat yuzaga kelgani haqida fikr bildirdi. Bu haqida Upl.uz xabar berdi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, ko‘plab ijodkorlar huquqiy noaniqlik va sud jarayonlarining bosimi tufayli yangi asarlar yaratishga qiziqishlarini yo‘qotmoqda. San’atkor aytishicha, qo‘shiq va she’rlar chiqarilganidan bir necha yil o‘tib mualliflik huquqi bo‘yicha sud ishlar boshlanadi.
Bu esa ijodkorlar uchun qiyinchiliklar tug‘dirib, ularning ijodiy faoliyatga bo‘lgan motivatsiyasini pasaytiradi. Usmanova ilgari Tarona va Pantera kabi prodyuserlik kompaniyalari aniq qoidalarga rioya qilganini ta’kidladi.
Ular asarlarning huquqlarini rasmiylashtirib, soliqlarni to‘lab, zarur ruxsatnomalarni olgan. Hozir esa holat o‘zgargan.
Qonuniy yaratilgan qo‘shiq va she’rlarga hech qanday aloqasi bo‘lmagan shaxslardan ham da’volar ko‘paymoqda. Shuningdek, shoirlar orasida ham muammo yuzaga kelmoqda.
Ba’zi mualliflar ilgari o‘z she’rlarini qo‘shiqlar uchun taqdim etgan bo‘lsa, hozirda ular o‘zlari sud ishlarini boshlamoqda. Ko‘pincha esa aniqlanishicha, ushbu she’rlar boshqa shoirlardan olingan bo‘ladi.
San’atkor O‘zbekiston hukumatidan ushbu muammoni jiddiy ko‘rib chiqishni so‘radi. U mualliflik huquqlari sohasidagi qonunchilikni qayta ko‘rib chiqish, ijodkorlarni adolatli himoya qilishga oid choralar ko‘rishni taklif qildi.
Ayniqsa, ilgari tuzilgan shartnomalarning huquqiy kuchini tan olish va uzoq yillar oldin yaratilgan asarlarga oid da’volarni adolatli baholash muhim ekanini ta’kidladi. Yaqinda san’atkor Botir Kodirov yana mualliflik huquqlarini buzgan holda sudga tortildi.
Shoir Shoxrux Abduvahidov, AbduSamiy taxallusi bilan tanilgan, unga nisbatan da’vo kiritdi. Sud qaroriga ko‘ra, Kodirovga uch million so‘m jarima solindi.
Bu holat O‘zbekistondagi mualliflik huquqlari bo‘yicha kelib chiqayotgan murakkabliklarning yana bir misoli bo‘ldi. O‘zbekistonda mualliflik huquqlarini ro‘yxatga olish bilan shug‘ullanuvchi Intellektual mulk agentligi faoliyat yuritadi.
Biroq, ko‘plab san’atkorlar huquqiy hujjatlarni rasmiylashtirish tartiblari haqida yetarlicha ma’lumotga ega emasligi sababli qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Shu bois, ushbu sohada tushunishni oshirish va qonuniy tartib-taomillarni soddalashtirish zarur.
